Toen men u vroeg om minister van Financiën te worden, wat dacht u toen?
"Ik voelde me vereerd met die vraag. Ik had wel een dubbel gevoel. Enerzijds wilde ik het graag doen. Anderzijds had ik ook graag voortgedaan wat ik deed. En ook dat was een zeer aangenaam leven."
Maar u heeft het gedaan.
"Misschien wel omdat ik altijd al gemakkelijker ja dan neen antwoord wanneer men mij iets vraagt. Maar er zijn ook zaken waar men geen neen op kan antwoorden. De vraag om minister van Financiën te worden, is zo'n vraag. Ook omdat ik altijd veel achting heb gehad voor wat men gemakshalve omschrijft als de publieke zaak. Men zou dat plicht kunnen noemen. Maar dat klinkt iets te zwaarwichtig, ook omdat ik dit héél graag doe."
Ik neem aan dat u weet dat u vanaf nu geen leven meer hebt.
"Ik besef dat. Ik was kabinetschef van minister-president Kris Peeters. Ik heb toen gezien dat een minister nog amper een eigen leven heeft."
U was professor en advocaat.
"Ik ben professor aan de KU Leuven. In de faculteit rechten doceer ik vennootschapsrecht, financieel recht en deontologie aan studenten uit het tweede, het vierde en het vijfde jaar. Daarnaast ben ik ook advocaat. Ik heb samen met een aantal vennoten in 1994 het advocatenkantoor Eubelius opgericht met nu zo'n 120 advocaten. Eubelius is overigens een volledig verzonnen naam."
U heeft uw banden met Eubelius wel volledig doorgeknipt.
"Zo is dat. Ik heb alle banden met het kantoor zowel feitelijk als juridisch doorgeknipt. Mocht ik na mijn ministerschap terug willen gaan naar dat kantoor, dan kan dat niet tenzij ik daar formeel de toelating om vraag en ze mij na een stemming opnieuw toelaten als vennoot."
U bent nu minister van Financiën. Mogen we spreken van een nieuwe carrière?
"Ik zie het eerder als een etappe in mijn carrière die in principe goed 15 maanden zal duren tot de verkiezingen van mei volgend jaar. Ik zeg in principe omdat politiek een bijzonder tijdelijk kader is waarin de zaken van de ene op de andere dag kunnen veranderen. Het enige wat ik me heb voorgenomen, is van een zo goed mogelijke minister van Financiën te zijn."
En na de verkiezingen van mei volgend jaar?
"Ik heb sinds ik minister ben nog geen seconde de tijd gehad om daarover na te denken."
Dan geef ik u nu een paar seconden en zo nodig zelfs een paar minuten om daarover na te denken.
"Kijk, ik kan enkel maar herhalen dat ik er alles aan zal doen om een zo goed mogelijk minister van Financiën te zijn, om mijn partij en mijn regering te helpen. Op het einde van de rit zal men ongetwijfeld mijn werk evalueren. Wat het daarna wordt, dat zullen we zien. Het is te vroeg om daar nu iets zinnigs over te kunnen zeggen. Bovendien is het niet aan mij om welk initiatief in welke richting dan ook te nemen."
Laten we even veronderstellen dat ik Wouter Beke ben, de voorzitter van CD&V, en u vraag om volgend jaar op een CD&V-lijst te staan.
"U bent Wouter Beke niet."
Wie heeft u gevraagd om minister te worden in opvolging van Steven Vanackere?
"Steven Vanackere heeft vorige week dinsdag ontslag genomen. Maar hij had al de dag er voor besloten om dat te doen. Maandagavond heb ik een gesprek gehad met de zogenaamde G3, met Wouter Beke, Kris Peeters en Steven Vanackere."
Heeft u meteen ja gezegd?
"Ik had vier uur bedenktijd. Ik heb gevraagd of ik er een nachtje over mocht slapen. Al had ik ze wel al laten verstaan dat ik het waarschijnlijk wel zou doen. Dinsdagmorgen zouden we elkaar bellen. Het was een prachtige dag met eindelijk veel zon na een te lange winter. Het stemde mij gunstig. Goed weer doet veel met een mens."
Heeft u toen goed geslapen?
"Heel goed. Maar wel amper vijf uur. Het gesprek met Wouter Beke, Kris Peeters en Steven Vanackere heeft trouwens helemaal niet lang geduurd. Ik had die avond geen tijd. Ik heb die avond immers nog tot twee uur 's nachts onderhandeld in een dossier voor Duco Sickinghe. Hij kondigde dezelfde dag als minister Vanackere zijn ontslag aan, maar dan bij Telenet."
Wat zei uw echtgenote toen u besliste om in te gaan op de vraag van de CD&V-top?
"Mijn echtgenote is de dochter van Jos Dupré. Hij was o.a. burgemeester van Westerlo, staatssecretaris, minister en voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Mijn echtgenote kent het leven van een politicus en het was dus zeker niet haar droom dat haar man een zelfde leven zou gaan leiden als haar vader. Maar ze heeft me meteen genereus gesteund. Ook omdat mijn nieuwe functie van minister in principe beperkt is in de tijd."
Heeft Steven Vanackere terecht ontslag genomen als minister van Financiën?
"Ik begrijp dat hij de perceptiedruk niet langer aankon. Ik heb dat ook gezien bij Jo Vandeurzen die in december 2008 ontslag nam als minister van Justitie omwille van de zogenaamde Fortis-affaire. Ik heb dat toen van kortbij meegemaakt als kabinetschef van Kris Peeters. Ook Jo Vandeurzen had net zoals Steven Vanackere geen enkele fout gemaakt, maar ook hij had de perceptie tegen."
Maar niemand vroeg om het ontslag van Steven Vanackere, ook niet de oppositie.
"Dat is juist. Maar ik heb dat toen bij Jo Vandeurzen gezien en ongetwijfeld heeft dat ook meegespeeld bij Steven Vanackere: wanneer je voor jezelf weet dat je niets fout hebt gedaan, wanneer je voor jezelf weet dat je integriteit totaal is maar men je toch verdacht maakt, dan kraakt een mens. Uiteraard is dat voor een stuk afhankelijk van de emotionele ingesteldheid van de betrokken persoon. Steven Vanackere heeft zelf gezegd dat hij te veel tijd moest investeren in het weerleggen van onjuiste aanvallen. En dat die aanvallen op zijn persoon zijn incasseringsvermogen te boven gingen. Hij heeft geen olifantenvel."
In feite zegt u nu dat een politicus best een olifantenvel heeft om te kunnen overleven.
"Neen, dat heb ik niet gezegd, dat is uw conclusie. Politici die heel correct zijn in hun handelen, komen juist omwille van hun integriteit altijd terug. Sterker dan ooit. Dat was al het geval met Jo Vandeurzen, dat zal ook zo zijn met Steven Vanackere."
Wat is het verschil tussen een kabinetschef en een minister?
"Een kabinetschef werkt minstens even hard als zijn minister. Maar hij werkt in de coulissen en staat daardoor niet onder druk van de media en de publieke opinie. Een kabinetschef moet ook niet aan representatie doen, hij kan zich concentreren op zijn werk. Veel kabinetschefs kennen daardoor hun dossiers beter dan hun minister."
U kende uw dossiers beter dan Kris Peeters?
"Ook dat heb ik niet gezegd. Een kabinetschef moet de dossiers voorbereiden, de minister neemt de beslissingen en draagt de politieke verantwoordelijkheid. Wanneer een minister en zijn kabinetschef een goede en zelfs ook leuke persoonlijke verhouding hebben en elkaar ook nog eens aanvullen, dan vormen ze een ijzersterk team. Een minister is maar net zo sterk als zijn kabinetschef. Tenzij hij zelf jarenlang kabinetschef is geweest. Dan kan hij alleen heel veel aan. Johan Vande Lanotte is daar het meest uitgesproken voorbeeld van. Het omgekeerde is ook waar."
Hoe keek u naar de politiek voor u kabinetschef en minister werd?
"Ik heb nooit een mandaat gehad. Maar sinds 2000 werkte ik in de coulissen voor toenmalig voorzitter Stefaan De Clerck. Ik heb toen o.a. meegeschreven aan het economisch programma van de CD&V. Ik heb ook gewerkt in de Federatie van Onafhankelijk Beroepen, een nevenorganisatie van Unizo die voorgezeten werd door Kris Peeters. Mijn engagementen binnen de partij en het middenveld waren semi-politiek. Hoe dan ook ben je dan betrokken."
Omdat het interview 's avonds plaats vindt, krijgen we een heerlijke Gentse waterzooi geserveerd. De minister plaagt me met de opmerking dat hij wel tegelijk kan eten en spreken, maar dat ik niet tegelijk kan eten en schrijven. We lossen het op door over koetjes en kalfjes te praten. Zo krijgen we te horen dat de minister nu in de buurt van Leuven woont, maar dat hij geboren en getogen is in Antwerpen en er bij wijze van spreken heeft leren lezen met de sportverslagen in Gazet van Antwerpen.
Dat zou kunnen betekenen dat de minister een sportief aangelegd man is. Dat is niet helemaal het geval. Tussen zijn 25ste en zijn 40ste deed hij zelfs helemaal niet aan sport, want geen tijd. Nu gaat hij lopen voor de conditie en fietsen voor het plezier. Samen met Kris Peeters, Stefaan De Clerck en Karel Tobback, nog een kabinetschef van Kris Peeters, fietste hij van Vézelay naar Compostela. 1.600 kilometer in 12 dagen.
We vernemen ook dat de minister kan koken. Vooral toen de drie kinderen nog jong waren wilde hij dat al eens doen, omdat zijn echtgenote (een juriste en keramiste, nvdr) toen nog minder tijd had dan hij. Dagelijkse kost. Naar eigen zeggen deed hij dat best goed. Zijn kinderen hebben er wel een afkeer voor broccoli aan over gehouden. Dat is iets wat wij dan weer héél goed kunnen begrijpen.
Broccoli, ze zouden dat bij wet moeten afschaffen.
Waar waren we gebleven? Ah juist, hoe u naar de politiek keek. Heeft u nooit gedacht: waar zijn ze toch mee bezig in Brussel?
"Neen. Dat komt waarschijnlijk omdat mijn schoonvader politicus was en ik achter de schermen heb meegewerkt voor ik zelf in de politiek stapte als kabinetschef. Dan weet je hoe moeilijk het is, dan weet je hoe smal de richel is die je moet passeren om tot een compromis te komen. Dit is institutioneel immers een heel complex land. Ik heb me dan ook nooit afgevraagd: waar zijn ze mee bezig?
Ik heb me wel vaak afgevraagd: hoe houden ze het vol? Bovendien denken we te gemakkelijk dat politiek enkel in Brussel heel moeilijk is. In andere landen is het niet anders. Kijk naar de moeite die Obama heeft om een akkoord te kunnen sluiten over de Amerikaanse begroting. Wat een Jean-Luc Dehaene voor België, een Heltmut Kohl voor Duitsland en een Jacques Delors voor Europa hebben gedaan, daar heb ik de grootste bewondering voor."
Wat wil u als minister van Financiën realiseren?
"Drie zaken. Een gezond structureel begrotingskader helpen uitwerken zodat de volgende regering na de verkiezingen van mei 2014 met een propere lei kan starten. Twee, België inpassen in het Europees regelgevend kader. Drie, een blauwdruk uitwerken voor een fiscale hervorming. En vier, meehelpen bij de redactie van de nieuwe financieringswet."
Dat is ambitieus.
"Ja, dat is waar. Jan Ronse, mijn voorganger als professor vennootschapsrecht, heeft me altijd voorgehouden de pijl zo hoog mogelijk te schieten omdat hij uiteindelijk toch valt."
Hoe wil u de overheidsfinanciën saneren?
"We hebben ons ingeschreven in de strikte Europese begrotingslogica en dus moeten we ons begrotingstekort afbouwen. We moeten ons houden aan onze engagementen ten overstaan van Europa zoals we die hebben vastgelegd in het Stabiliteitspact. Dat betekent dat we onze tekorten moeten wegwerken. Liefst met zoveel mogelijk structurele maatregelen. Maar gezien de economische omstandigheden mogen we ook eenmalige maatregelen niet uitsluiten. Aan welke maatregelen ik dan denk? Daar wil ik me nu niet over uitlaten, ik wil de zaken niet extra bemoeilijken."
In voorbereiding van de begrotingscontrole heeft u nu zogenaamde bilaterales met al uw collega's. Maar u bent amper minister van Financiën. Weet u al genoeg?
"Ik heb het voordeel van de frisheid en de onbevangenheid. En het nadeel dat ik niet alle vorige maatregelen en afspraken ken en daardoor ook al eens zaken zal voorstellen die al afgeschoten zijn. Maar ik sta er niet alleen voor. Er is ook minister van Begroting Olivier Chastel en, heel belangrijk, ik heb een uitmuntend kabinet geërfd van Steven Vanackere."
U denkt na over een plan B voor de Arco-coöperanten.
"Er is helemaal geen plan B. Ik weet niet goed waar de kranten die daarover schrijven dat halen. Het enige wat ik daarover heb gezegd op de RTBF-radio is dat ik nadenk over wat de gevolgen kunnen zijn van het arrest van de Raad van State over de staatswaarborg voor de Arco-coöperanten. Misschien ziet de Raad van State helemaal geen graten in die waarborg en dan is er geen probleem. Of de Raad van State verwerpt die waarborg en dan moet de regering nadenken over wat ze doet. Ik werk overdag en denk in mijn slaap."
Daar kan ik me iets bij voorstellen.
"Misschien heb ik nu wel wat overdreven. Er is niets beter dan een goede nachtrust. Dan ziet men 's morgens de zaken ineens veel beter, dan kan men ook veel helderder denken."
Hoe dan ook, indien het Arco-dossier terug op de regeringstafel belandt, dan is dat vooral uw tafel als minister van Financiën. Is dat geen deontologisch probleem?
"Ik denk dat niet. Ikzelf en het kantoor Eubelius hebben na mijn benoeming meteen alle nodige deontologische stappen ondernomen om elke belangenvermenging te voorkomen. Eubelius werkt niet langer voor het ACW en ikzelf ben niet langer verbonden met Eubelius. Het is jammer dat er geen parlementaire aanvaardingscommissie voor ministers bestaat. Dan had men mij kunnen horen en clearen. Hoe dan ook, u gaat dat misschien niet geloven, maar ik weet van mezelf dat ik zeer onafhankelijk kan handelen."
Ik geloof u.
"Dat vind ik wel fijn. Dank u."