Wie stuurt CD&V naar de Zestien, als er een premier geleverd moet? Want Kris Peeters bedankte nog eens heel nadrukkelijk voor de eer, hij wil Vlaams minister-president blijven. En toch blijft CD&V zeggen dat ze "hun verantwoordelijkheid willen nemen". In de coulissen kennen ze het antwoord, alleen wordt hij zo niet uitgespeeld. Wie is Koen "gene gewone" Geens?
Een wagen vertelt veel over een mens: hoe hij zichzelf ziet, welk imago hij koopt, hoeveel hij aan zichzelf besteedt. Geens rijdt met een Citroën DS3, een kleine sportmodel. "Dat van Sebastian Loeb, de racepiloot", duidt hij ongevraagd. Het typeert Geens: onder de laag professoren-vernis schuilt een heel andere man.
Het minste wat je kan zeggen van Koen Geens is dat zijn komst naar de Wetstraat niet onopgemerkt is gegaan. "Een vakman, een aangename man in de omgang. Maar hard ook en best geslepen", zo typeren collega's in de federale regering hem. "Een heel bekwame man, de logische kandidaat als we een premier moeten leveren", zo valt op te tekenen in de tentakels van de partij. En toch schuift CD&V nadrukkelijk niemand naar voren voor de Zestien.
Ongewoon steile klim
"Ach, campagnes hebben nu eenmaal gezichten nodig, dus ik begrijp uw vraag. Maar de reden waarom we geen kandidaat-premier hebben is duidelijk. Het zwaartegewicht van de staat ligt bij de deelstaten. Federaal zijn de bevoegdheden steeds dunner in de spoeling. Het is niet aan ons om die kandidaten voor te stellen. Het verbaast me van de partij die 28 procent heeft, de N-VA, dat ze niemand hebben. Vorige keer vonden ze ook al dat de Franstaligen de premier mochten leveren", reageert Geens zelf.
Zelf lacht hij de gedachte aan het premierschap weg. Maar anderen binnen de partij bevestigen dat deze professor vennootschapsrecht bezig is aan een ongewoon steile klim binnen CD&V. "Hij gaat voor niets of niemand uit de weg, ook voor Kris Peeters niet. Zelfs al leidt dat tot spanningen", zegt een insider.
Met de flair van Harvard
Hij heeft iets Amerikaans, met veel zelfvertrouwen maar tegelijk ontzettend toegankelijk. Niet toevallig studeerde hij aan Harvard. "I do care", is een van zijn stopzinnetjes. Als je het over ambitie hebt, ergert hij zich aan de Europese benadering. Alsof ambitie iets slechts is, alsof je niet boven het maaiveld mag. Want daar heeft Geens lak aan, aan dat maaiveld.
Een briljant student, beurzen in de VS. Prijzen in Europa voor zijn werk als assistent en professor rechten. Succesvol zakenadvocaat ook. Tot zijn 40ste ook niet bezig met politiek. Enig kind ook, zijn vader stierf toen hij zeven maanden was.
Zelfs als hij kwaad is, spreekt hij traag
Dat hij een sterke persoonlijkheid heeft, erkennen vriend en vijand in de Wetstraat. In zijn media-optredens is hij ook altijd opvallend helder. "Zelfs als hij kwaad is, spreekt hij traag." Dat leerde hij door zijn lesgeven: je spreekt aan het tempo dat studenten kunnen noteren. En ook de metaforen die hij soms gebruikt komen uit het studentenmilieu: je moet duidelijk zijn voor jonge mensen. Geens geeft al jarenlang vennootschapsrecht aan de KULeuven, iets dat hij tot vandaag combineert met het ministerschap.
Dat lesgeven zit Geens in de genen. Zijn ouders waren Germanisten, gaven allebei les. Zelf twijfelde hij heel lang tussen Rechten of Germaanse, maar koos uiteindelijk voor de wet. Hij was te weinig een kunstenaar, vond hij zelf. Maar hij droomt nog wel van de letteren: "Als ik oud word, schrijf ik essays over literatuur. "
Politiek zit er niet via de bloedlijn in, wel via zijn wederhelft. Griet Dupré, dochter van Jos Dupré, een boegbeeld van de toenmalige CVP. Dat was voor Geens ministens evenzeer een reden om uit de politiek te blijven. Pas als Dupré in 1997 eruit stapt, wordt Geens, dan al veertig, politiek actief. Op het achterplan, tot Kris Peeters hem aanneemt als kabinetschef in de Vlaamse regering in 2007. Daar blijft hij twee jaar, waarna hij een mislukte gooi doet naar het rectorschap van de KULeuven. In maart 2013 volgt hij Steven Vanackere op als minister van Financiën.
Zelf spiegelt hij zich aan Jean-Luc Dehaene. De man die dertig jaar de zaken trok, ook eerst kabinetschef lang geweest. Pragmatisch en tegelijk idealistisch, want je kan niet anders in de politiek. In de politiek zijn er zelden schoonheidsprijzen, is Geens zijn overtuiging. En ook belangrijk: Dehaene is nooit cynisch geworden.
Een klassieker bij CD&V: 'het Vlaams' tegen 'het federaal'
Toen Geens verkaste naar het federale niveau, ging iedereen ervan uit dat Kris Peeters een vertrouweling positioneerde. Maar ondertussen klinkt intern toch een heel andere verhaal. Geens is 'his own man'. Maar dat wist Peeters eigenlijk wel van in het begin. De twee kennen elkaar al sinds 1991, toen Peeters nog bij Unizo zat. Nu bellen de twee een paar keer per week en zien ze elkaar op het partijoverleg.
Maar de spanning tussen beiden is er wel, zelfs al is het een spanning over beleidsniveau en niet over de personen. Ook dat is een klassieker bij de christendemocraten: de federale regeringsleider die bikkelt met de Vlaamse. Wilfried Martens vocht met Gaston Geens (geen familie) en Martens won. Dehaene vocht met Luc Van den Brande, Dehaene won. Yves Leterme vocht met Kris Peeters en niemand won. Nu is de hiërarchie terug; Peeters is de baas, al was het maar omdat CD&V federaal de premier niet levert. Maar dat wil niet zeggen dat er geen fricties zijn.
Peeters floot vroeg in de campagne partijgenoot Pieter De Crem terug, toen die openlijk aanstuurde op twee jaar federale begrotingsdiscipline. Maar bij de budgettaire CD&V-plannen voor het federale kreeg de federale vleugel wel gelijk: de besparingen houden de eerste twee jaar fors aan. Want Geens laat zich echt niet zo makkelijk opzij zetten.
Geen gewone campagne
De test voor Geens komt op 25 mei natuurlijk. Want het is uiteindelijk de score die Geens daar haalt, die bepaalt waar hij in de CD&V-pikorde komt. En met Halle-Vilvoorde kreeg hij geen cadeau. "Het is zeker niet de gemakkelijkste provincie. Het kiesgebied Halle-Vilvoorde, door de splitsing en verfransing is sowieso zwaar verdeeld. ", zegt hij zelf. Maggie De Block trekt de lijst voor Open Vld en ook Theo Francken van N-VA is een geduchte tegenstander. "Twee belangrijke tegenspelers. Geen gezondheidswandeling. 20 procent zou een hele goede uitslag zijn. Maar dat is een heel hoge lat, die leg ik mezelf voorlopig niet op."
Opvallend ook: Geens die een eerder 'hippe' aanpak hanteert. Met zijn slogan "gene gewone", met zijn Volkswagen hippie-busje, met blitse en knap gemaakte folders, die weinig op hebben met zijn professoraal imago. "Ik wilde eigenlijk eerst voor een klassieke slogan gaan, zoals je typisch ook kiest voor een klassiek pak en klassieke schoenen", geeft hij eerlijk toe. "Maar in het beste Vlaams klonk "gene gewone" ook wel goed. Ik ben misschien wel heel gewoon en ongewoon. Dus ja, soms moet je je overgeven aan een goed idee."
Waar we dan na 25 mei staan? "Hopelijk een goede score voor mijn partij." Over zijn eigen lot is Geens nogal filosofisch. "Och, ik verwacht niets. Ik heb dat geleerd, omdat een mens niet altijd krijgt waar hij meent aanspraak op te mogen maken."