Laat het plan-Geens eerst even bezinken

le samedi 21 mars 2015 12:07 Gazet Van Antwerpen

Gisteren hebben magistraten, advocaten, griffiers en ander rechtbankpersoneel betoogd in Brussel. Dat is redelijk uniek. Van rechters wordt immers beweerd dat ze in een ivoren toren zitten. Het moet ze dus erg hoog zitten om ze tegen alle tradities in toch de straat op te krijgen.

Voor een deel begrijpen we de frustraties van de magistraten en andere medewerkers van justitie. Ze werken vaak in aftandse gebouwen met middeleeuwse hulpmiddelen. De informatica die hen vandaag door de staat ter beschikking wordt gesteld, voldoet niet meer. Er is ook personeelskrapte. In veel rechtbanken geraken de kaders maar niet opgevuld.

Een en ander moet onvermijdelijk tot slordige en trage rechtspraak leiden. Dat wordt niet betwist. Met betere werkomstandigheden en meer personeel zouden we een betere justitie krijgen.

Bovendien is er de regeldrift van de overheid. Elk jaar komen er duizenden regeltjes bij waar de magistraten rekening mee moeten houden. En dan hebben we het nog niet over het oneindig aantal procedurevoorschriften die een proces in het honderd kunnen laten lopen. Gespecialiseerde advocaten zetten die te pas en te onpas in om zaken te rekken of te laten verjaren, om vervolgens moord en brand te schreeuwen over de lange wachttijden.

Het zijn allemaal valabele argumenten, aanvaardbare excuses die het justitiepersoneel aanhaalt om de slechte werking van het Belgisch gerecht te verklaren, zo niet goed te praten.

Maar er zijn nog andere verklaringen voor de storingen.

Naast de dokters vormen de magistraten de meest gesloten kaste van de Belgische samenleving. Magistraten werken in een korpsgeest die geen bemoeienissen van buitenstaanders toelaat.

Natuurlijk hebben zij een punt wanneer zij op hun onafhankelijkheid staan. Een democratie valt of staat met autonome rechters.

Het parlement maakt wetten, de regering voert ze uit, en de rechtbanken controleren de toepassing en de naleving ervan.

Niemand mag zich met de inhoud van vonnissen en arresten bemoeien.

Dat moet zo blijven.

Maar de wijze waarop de rechtspraak georganiseerd wordt, hoe de hoven en de rechtbanken worden ingericht, dat wordt beslist door het parlement en de regering. Zij stellen de instrumenten ter beschikking waarmee de magistraten moeten werken. Ook dat moet zo blijven. Ook dat is eigen aan de democratie.

En daar wringt het schoentje. Onder het mom van de grondwettelijk gegarandeerde onafhankelijkheid probeert het rechterlijk korps elke organisatorische interventie van buitenaf tegen te houden. Hoeveel ministers van Justitie hebben er hun tanden al op stuk gebeten? Magistraten houden niet van vernieuwingen.

De huidige minister van Justitie Koen Geens (CD&V) heeft deze week een nieuw hervormingsplan voorgesteld. De inkt was nog niet droog, of de kanonnen werden meteen buiten gehaald om het plan genadeloos af te schieten. Vanuit de politieke oppositie, maar ook door magistraten en advocaten.

Dat is niet ernstig. Koen Geens heeft zijn nek uitgestoken. Hij verdient daar respect voor. Zijn plan is niet te nemen of te laten.

Niet alles wat hij voorstelt is ideaal. Maar laat het minstens even bezinken. En geef hem krediet. Wat decennia scheefgroeide, kan Geens niet in een halfjaar rechtzetten.

Paul Geudens
Editorialist gvabrieven