Zaken zoals bijvoorbeeld de parachutemoord zullen voortaan niet meer gepleit worden voor een Hof van Assisen met een volksjury, maar voor een correctionele rechtbank met professionele rechters. Dat heeft de federale ministerraad vrijdag beslist op voorstel van minister van Justitie Koen Geens. Al blijven uitzonderingen altijd mogelijk.

Begin dit jaar pakte minister van Justitie Koen Geens uit met een plan om justitie te moderniseren, de rechtsgang te versnellen en de kosten te drukken. Al die voorstellen vertaalde de minister in wetsvoorstellen, gehergroepeerd in drie grote pakketten. Omdat in elk van die pakketten heel veel verschillende zaken zitten, spreekt men ook van drie potpourriwetten.

De eerste potpourriwet werd vrijdag door de Kamer besproken en gestemd. Het tweede pakket werd gisteren door de ministerraad goedgekeurd en verhuist nu naar de Kamer voor bespreking en stemming. De derde potpourriwet is nog in voorbereiding op het kabinet van minister Geens.

Hof van Assisen

De blikvanger van de tweede potpourriwet is de inperking van de rol van het Hof van Assisen. In het eerste voorstel van de minister zou een Hof van Assisen zich enkel nog uitspreken over politieke- en persmisdrijven. En eventueel ook over misdrijven tegen politiemensen en misdrijven tegen minderjarige slachtoffers. Het woordje "eventueel" was er te veel aan voor de Raad van State, omdat dit tot gevolg zou kunnen hebben dat in principe dezelfde misdrijven door verschillende rechtbanken zouden beoordeeld worden en dat dit eventueel kan leiden tot een verschillende behandeling van daders en slachtoffers.

Daarom heeft minister Koen Geens nu beslist dat enkel politieke misdrijven en persmisdrijven voortaan nog voor een Hof van Assisen met een volksjury beoordeeld worden. Maar - en dit is niet onbelangrijk - de kamer van inbeschuldigingstelling behoudt de autonomie om te beslissen om toch naar assisen te gaan. Dat betekent dus dat een zaak zoals de parachutemoord toch nog voor Assisen komt indien de kamer van inbeschuldigingstelling dat beslist.

Het feit dat moord en doodslag voortaan vooral door correctionele rechtbanken zal beoordeeld worden, heeft een impact op de maximumstraffen. Bij assisen is dat levenslang en bij correctionele maximum 40 jaar.

Guilty plea

Zoals reeds aangehaald is de hervorming van assisen een onderdeel van de tweede potpourriwet met een klemtoon op hervormingen in het strafprocesrecht. Dit zijn de andere voorstellen van de minister.

- De rol van de onderzoeksrechters bij huiszoekingen wordt verkleind door het toepassingsgebied van het mini-onderzoek uit te breiden.

-'Guilty plea' waarbij de dader onmiddellijk schuld bekent voor de rechtbank wordt mogelijk. Dat voorkomt lange debatten en procedures. Er is wel een beperking, guilty plea kan enkel voor feiten waarop maximum vijf jaar correctionele gevangenisstraf staat.

- Elektronisch toezicht en probatie worden autonome straffen.

Eric DONCKIER