Een diefstal, een raam ingooien, iemand een klap geven: het zijn allemaal zaken die, in geval van ontoerekeningsvatbaarheid, tot een internering kunnen leiden. Minister Geens wil hier een einde aan maken en de lat voor internering wettelijk hoger leggen. Die bepaling moet onderdeel worden van de nieuwe wet op internering, de wet-Anciaux.

”Internering is een maatregel van onbepaalde duur en dus niet de gepaste maatregel voor dergelijke personen”, vindt Geens. Daarom wil hij een drempel invoeren. Internering zal dan alleen nog maar mogelijk zijn voor wie een niet-correctionaliseerbare misdaad (zoals moord) heeft gepleegd of een misdaad of wanbedrijf dat een aantasting of een bedreiging van de fysieke of psychische integriteit heeft opgeleverd, zoals seksuele misdrijven als verkrachting.

Een goede zaak, volgens experts, want dat zou betekenen dat internering niet langer kan voor zogenaamde ‘banale feiten’. Nu zitten geïnterneerden soms jaren in de cel voor vaak heel erg kleine misdrijven. “De instroom van geïnterneerden kan op die manier ingeperkt worden en deze personen kunnen onmiddellijk toegeleid worden naar de zorgsector”, zegt Henri Heimans van de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij (CBM) van Gent. “Dat is zowel om humanitaire als ethische redenen positief en dit beleid komt tegemoet aan de wens van het Europees Mensenrechtenhof.”

Toch zijn er enkele heikele juridische vraagstukken. Wat met geïnterneerden die voor kleine feiten in de gevangenis zitten en die volgens de nieuwe wet niet langer het statuut van internering hebben? Geens zelf ziet geen probleem en benadrukt dat de vroegere rechterlijke beslissingen tot internering rechtsgeldig blijven.

Heikele punten

Voormalig Kamervoorzitter in het hof van beroep Henri Heimans is daar evenwel niet zo zeker van. “Dit zou een schending zijn van het gelijkheidsbeginsel. Volgens mij kun je niet iemand in een interneringsmaatregel houden voor feiten waar hij niet meer voor geïnterneerd kan worden. Komen er geen degelijke overgangsbepalingen, dan kan dit aanleiding geven tot procedures voor het Grondwettelijk Hof.

Het is overigens niet het enige heikele punt. Wat met daders die lichtere feiten hebben gepleegd en ontoerekeningsvatbaar zijn? Enerzijds kunnen ze niet strafrechtelijk vervolgd worden, anderzijds zullen ze ook niet meer geïnterneerd kunnen worden. Heimans: “Zullen die mensen dan gedwongen worden opgenomen in de psychiatrie als ze een gevaar zijn voor zichzelf of voor hun omgeving? Dat zijn toch zeker nog zaken die we moeten uitklaren. Maar los van deze vragen ben ik toch zeer hoopvol.”

Normaal moest de wet-Anciaux op 1 januari 2016 in werking treden. Het parlement besliste deze week om dat uit te stellen tot uiterlijk 1 juli.

SARA VANDEKERCKHOVE