Allerheiligen blijft een moment van stilstaan. Bij wat voorbij is, om dan weer vooruit te gaan. Ik kan het niet laten de kerkhoven af te struinen, op zoek naar wat er niet meer is, had kunnen zijn, maar in elk geval naar de herinnering aan wie goed was, en wiens inzet nooit mag vergeten worden. Onze kleinkinderen stelden eerlijke vragen, waarop niet altijd een eenvoudig antwoord bestaat.

'Ligt oma hieronder, vake?' vroeg de jongen. 'Ja, jongen, hier ligt ze onder. 'En opa daar?'. 'Ja, jongen, opa ligt daar ergens.' Nu was het aan het meisje: 'En stopt de wereld nooit, vake?' 'Nee, de wereld stopt nooit, meisje, toch niet voorzover we weten'. De jongen weer: 'Wat is voorzover, vake?' 'Dat wil zeggen dat we het niet zeker weten, jongen'. Het meisje dan: 'En waarom stoppen de mensen dan, als de wereld niet stopt?'. Ik moest diep nadenken: 'Omdat er anders niet genoeg plaats zou zijn op de wereld voor al die lieve kindjes die erbij komen'. Ze voelden een stil verwijt. Breed gefrons. 'Waarom groeit de wereld dan niet, dat doen wij toch ook?', vroeg de jongen. 'Ja, maar niet tot in de hemel', antwoordde ik onbedacht. 'Maar opa en oma zijn toch in de hemel, vake'. Ik stond schaakmat. Ze betoonden hun mededogen met een halve minuut stilte.

Bij toeval ontmoette ik net voor Allerheiligen onze aartsbisschop die het toen nog niet was/wist. Het is niet eenvoudig om zo'n zacht en waar mens tegen te komen als Mgr. Jozef De Kesel. Hij zat gewoon in de zaal, toen ik twee weken geleden te Brugge voor een publiek van gevangenisvrijwilligers mocht spreken. Een bisschop die bescheiden luistert. Ik had hem wel eens mis horen lezen in St Michiel in Brussel, of voor me uit zien lopen in de paardenprocessie van Hakendover/Tienen, maar hem persoonlijk leren kennen, zover was het nog niet. Wat me onmiddellijk opviel terwijl ik sprak, was zijn empathische lichaamstaal. Ook dat hij heel graag lacht. Na de voordracht, keuvelden we wat over alles wat ons bezig hield: het leven in de gevangenissen uiteraard, over de verschillende godsdiensten en over de vluchtelingencrisis. Mgr. De Kesel praatte met iedereen, ging van het éne groepje naar het andere. Hij was kennelijk thuis onder de mensen, en zij bij hem. Ik was echt diep ontroerd toen ik vernam dat hij door de paus tot aartsbisschop was aangesteld op 6 november. We zullen er een heel goede herder aan hebben.