Van onze redacteur Bart Brinckman
De ontsnapping van twee criminelen verleidde de Antwerpse burgemeester Bart De Wever (N-VA) tot een ongemeen felle uitval naar minister van Justitie Koen Geens (CD&V). De aangehaalde problemen rond de werking van het Veiligheidskorps zijn reëel, toch valt het feit dat de twee op de loop gingen op het conto van de politie te schrijven.
1. Waar gaat het over?
Afgelopen donderdag kozen twee criminelen het hazenpad tijdens hun overbrenging naar de Kamer van Inbeschuldigingstelling. Volgens De Wever, daarin bijgetreden door de 'geëngageerde' voorzitter van het Antwerpse hof van beroep, Bruno Luyten, was dat het gevolg van de structurele onderbezetting van het Veiligheidskorps. Dat korps werd vijftien jaar geleden in het leven geroepen om de politie bij te staan bij het gevangenenvervoer.
2. Heeft De Wever gelijk?
Nee. De verantwoordelijkheid van zo'n operatie ligt volledig bij de lokale politie. Leden van het Veiligheidskorps - die overigens ongewapend zijn - 'versterken', ze 'vervangen' niet. De ontsnapping valt te herleiden tot een 'menselijke fout', begaan door de twee agenten in kwestie. Er waren leden van het Veiligheidskorps beschikbaar om hen bij te staan. De politie besliste zelf tot de overbrenging. Het is 'niet netjes' (dixit Geens) om de anderen de schuld te geven.
3. Zijn er problemen met het Veiligheidskorps?
Dat erkent iedereen. Van meet af aan was er een weeffout. Verdeelde verantwoordelijkheden (Binnenlandse Zaken en Justitie) leiden in de praktijk tot problemen. Merkwaardig genoeg was Antwerpen met het GEOV-team tot voor kort een voorbeeld. Het korps en de politie werkten netjes samen. Maar onder meer een WhatsApp-groep, waarbij racistische opmerkingen werden gemaakt, bracht een aantal leden in opspraak. De laatste tijd behoren 'vertragingsincidenten' tot de orde van de dag. Dat leden van het korps ook de scanstraat moeten bemannen - wat wettelijk gezien niet tot hun takenpakket behoort - vereenvoudigt de kwestie niet.
Tekorten in het Veiligheidskorps veroorzaken ook elders problemen. Het alternatief om gevangenen via videoconferentie te ondervragen, wordt onderzocht door het Grondwettelijk Hof. In totaal zijn er 440 leden voor het hele land, die naargelang van de behoeften worden verdeeld. Gezien het aantal processen wordt Brussel goed bediend. De Wever stelt dat het gevraagde kader van 77 leden nooit is ingevuld. Klopt, bevestigt Justitie, maar dat werd ook nooit toegezegd. Antwerpen beschikt over 36 leden. Absenteïsme en tuchtonderzoeken dunnen het aantal uit.
4. Hoe gaat het verder?
Vorige week besliste de federale regering om een Dienst Algemene Beveiliging op te richten met 1.700 mensen. Het Veiligheidskorps wordt daarin geïntegreerd. Wellicht zal de Dienst half 2018 operationeel zijn.
5. Wat bezielde De Wever?
Waarnemers denken/hopen dat de burgemeester lokaal wilde stoken, door toeval haalde de zaak het nationale nieuws. Daarbij wordt ook gespeculeerd over de rol van hoofdcommissaris Serge Muyters. Die wil zijn korps ontlasten van niet-politionele taken. Ondanks zijn uithaal had De Wever deze week geen tijd voor een gesprek met Geens.
Bart Brinckman