Staten-Generaal Verkeersveiligheid

op 15 december 2015 15:24 Toespraak

Verkeersveiligheid is een zeer actueel thema.Nog bijna dagelijks moeten we via de pers vernemen dat er doden zijn gevallen in het verkeer, dat een bestuurder na een ongeval vluchtmisdrijf pleegde of dat hij reed onder invloed van alcohol of drugs of niet in het bezit was van een geldig rijbewijs.

Vorig kaar werden door de politierechtbanken 272 218 vonnissen uitgesproken.Verkeersmisdrijven maken dus een groot aandeel uit van het totaal aantal strafrechtelijke uitspraken.

Als Minister van Justitie wens ik bij de aanpak van verkeersmisdrijven de nadruk te leggen op drie grote pijlers: de betere afdwinging van de geldboeten, de aanpak van recidivisten en de vermindering van de werklast.

Statistieken wijzen uit dat 89% van de verkeersboetes spontaan worden betaald, na de procedure van ‘onmiddellijke inning’ van de politie en ‘minnelijke schikking van het parket. Het loopt echter mis vanaf dat geldstraffen uitgesproken moeten worden door politierechters, wat een groot gevoel van straffeloosheid creëert.

Het project ‘betere inning van de penale boetes’ uitgaande van het Overlegorgaan voor de coördinatie van de invordering van niet-fiscale schulden in strafzaken voor dat het hoofd wil bieden aan de opeenvolgende audits van het Rekenhof wordt momenteel gefinaliseerd en biedt hiervoor meerdere oplossingen.In eerste instantie zal het proces kostenefficiënter georganiseerd worden zodat alle betrokken diensten zich op hun kerntaken kunnen focussen. Zo wordt de verzending van bepaalde massale briefwisseling uitbesteed aan een externe partner en wordt de dubbele zending van PV en onmiddellijke inning in één zending vervat.

De pers bracht enige tijd terug het verhaal dat nagenoeg alle politiezones met quota’s werken.Ik heb het bestaan van dergelijke quota’s niet ontkend, maar heb ook de wens uitgedrukt hieraan iets te veranderen en straffeloosheid van verkeersmisdrijven aan te pakken.

Een geoptimaliseerd werkproces zou het definitieve einde van de quota’s moeten betekenen.

De bestaande MaCh-applicatiezal verder ontwikkeld worden, zodat het een klantgericht en meer performant ICT-systeem wordt dat de nodige informatie overmaakt aan alle partners in het strafproces.

Het project betekent een aanzienlijke werklastvermindering voor de politieparketten, die zich hierdoor kunnen toeleggen op de zwaardere dossiers, zoals de ongevallen met dodelijke of zwaar gewonde slachtoffers.

In eerste instantie zal het bedrag van de geldboete verhogen met een administratieve kost die stijgt naarmate men zijn betaling uitstelt. Met het nieuwe bevel tot betalen wordt bovendien een uitvoerbare titel door het parket gecreëerd, waarmee de Ontvanger van Financiën de geldboete kan invorderenvan de overtreder zonder dat deze via veroordeling door de politierechter tot betaling gedwongen wordt. Deze gedwongen uitvoering kan bijvoorbeeld door inhouding op de teruggave van de belastingen, inbeslagname van het voertuig, loonbeslag. De nieuwe regeling van het bevel tot betalen zal tevens tot een verhoging van de boete leiden met 35%, dit om vroegere betaling te stimuleren. Deze procedure wordt uitgevoerd tenzij de bestuurder hiertegen bezwaar aantekent bij de griffie van de politierechtbank.Het zal dan de politierechter zijn die kennis neemt van dit bezwaar en zo mogelijk een passende straf zal opleggen. De afdwinging wordt verder verstevigd door de ANPR scanners van de douane in te zetten voor inbeslagname langs de weg van schuldenaars van penale boetes die het voorwerp zijn van een bevel tot betalen of een strafrechtelijke veroordeling. Daarbij wordt het probleem van de leasingwagens aangepakt door de eigenaar van het voertuig of het kenteken aansprakelijk te maken. Voor wie steevast weigert te betalen is het binnenkort mogelijk de vervangende gevangenisstraf uit te voeren.

De aanpak van recidive moet gekaderd worden in een hervorming van het gehele verkeersstrafrecht.Straffen en maatregelen dienen een coherenter geheel te vormen dan nu het geval is.Eerder dan hier ad hoc wijzigingen aan te brengen naar aanleiding van acute problemen, kan het verkeersstrafrecht grondig en in zijn geheel herbekeken worden in samenwerking met de Ministers van Mobiliteit en Binnenlandse Zaken. Zijn onze strafmaten nog coherent en zijn de strafbepalingen wel sluitend?Worden de straffen ook effectief uitgevoerd en wordt het ontradende effect van de straf ook in de praktijk geressorteerd?

Wie herhaaldelijk ernstige ongevallen veroorzaakt, al dan niet met vluchtmisdrijf, en eerdere veroordelingen van de rechter tot een tijdelijk of zelfs een definitief rijverbod aan zijn laars lapt, verdient mijns inziens een ernstige straf, mét vrijheidsberoving.Dat is helaas in sommige gevallen het laatste redmiddel waarnaar we moeten teruggrijpen als andere middelen niet helpen.

Maar in de eerste plaats willen we wel blijven inzetten op herstel van de schade, het aangebrachte leed en een verbeterd inzicht bij de verkeersdelinquent van de vreselijke gevolgen die gevaarlijk rijgedrag teweeg kunnen brengen.

Om een goede detectie van rijden zonder geldig rijbewijs mogelijk te maken en de effectieve uitvoering van de uitgesproken straffen tot verval van het recht tot sturen mogelijk te maken, moeten we in de eerste plaats het project Mercurius, dat een databank van alle rijbewijzen ontwikkelt, tot een goed einde brengen.Eind 2016 zal dit het geval zijn.De digitale bewijswaarde van het rijbewijs is in dit raam onontbeerlijk. Daarbij dient ook de mogelijkheid te worden uitgewerkt om de inhouding van het rijbewijs door de politie of de onmiddellijke intrekking door het openbaar ministerie ervan meteen in te geven in dit systeem.Alle gegevens van alle bestuurders hierin opgenomen zijn, zodat politie én justitie een volledig beeld krijgen van het rijgedrag van elke bestuurder.Iedere veroordeling zal ook dadelijk worden opgenomen in deze databank, zodat de politie bij een verkeerscontrole onmiddellijk op de hoogte is van alle feiten waarvoor een bestuurder gekend is.Dit zal dus ook de opvolging van de strafuitvoering ten goede komen.

Ten slotte zal een procedure worden uitgewerkt die de kennisgeving van het verval van het recht tot sturen stroomlijnt en administratief vereenvoudigt.

In overleg met de verschillende actoren, heb ik een aantal concrete maatregelen genomen om project verder vorm te geven.Het project heeft dan ook tot doel de door u aangehaalde problematiek grondig aan te pakken dankzij een snelle en efficiënte informatie-uitwisseling tussen de betrokken partners: politie, Justitie, Mobiliteit, examencentra, gemeenten,…

Mijn administratie is momenteel bezig met het aankoopdossier dat de effectieve koppeling tussen de databank van justitie (MACH) en die van de andere actoren moet verwezenlijken.

Daarnaast zal ik laten onderzoeken wat de impact op recidive is van het plaatsen van een alcoholslot in voertuigen van personen die herhaaldelijk dronken sturen.De rechter zou de plaatsing van een dergelijk toestel kunnen opleggen als alternatieve sanctie, al dan niet in combinatie met een geldboete.

Verder bespreken mijn medewerkers met onze kamerfractie een wetsvoorstel van Jef Van Den Bergh met betrekking tot de verbeurdverklaring en immobilisering van voertuigen.Art. 50/51 van de Wegverkeerswet vertoont momenteel nog juridische hiaten en moet aangepast worden om de verbeurdverklaring van voertuigen ook mogelijk te maken ten aanzien van de persoon die wetens en willens een andere persoon zonder rechtsgeldig rijbewijs of wiens rijbewijs door de rechter ingetrokken werd, toch nog laat rijden met de wagen.Dit is nu reeds strafbaar, maar door een incoherentie in de verkeerswet is de verbeurdverklaring van het voertuig in eigendom van deze persoon niet wettelijk mogelijk.

Er moet ook meer ingezet worden op bewarend beslag en snelle immobilisering van het voertuig om vervreemding/verkoop aan derden te vermijden. Dit voorstel zal ik verder bespreken met het College van procureurs-generaal.

Ook zal bestudeerd worden of de eigendomsvereiste moet worden afgezwakt.Momenteel moet een bestuurder eigenaar zijn van het voertuig dat in beslag genomen wordt of verbeurd verklaard wordt.Door afzwakking van deze bepaling zouden ook voertuigen waarvan de bestuurder geen eigenaar is, in beslag genomen kunnen worden.

Tot slot wil ik ook het belang onderstrepen van het zogenaamde crossborderproject.Dit moet een einde maken aan de straffeloosheid van bepaalde weggebruikers.De naam “crossborderproject” is misschien een ongelukkig gekozen naam, omdat ook het bestraffen van buitenlandse bestuurders die een overtreding hebben begaan in ons land en waarvan het wetsontwerp van collega’s Jambon, Galant en mijzelf vrijdag laatstleden besproken werd op de Ministerraad, dezelfde naam draagt.

Verkeersveiligheid is een actueel thema, waarop ik bereid ben zoveel als mogelijk in te zetten.Heel wat van de opgesomde projecten bevinden zich in een ver gevorderde fase of zijn nagenoeg afgewerkt.Dit wil echter niet zeggen dat er niet verder zal nagedacht worden hoe vanuit Justitie de verkeersveiligheid verder kan verhoogd worden.

Ik dank u.