Op 541 dagen onderhandelen volgden 900 dagen regeren. Net genoeg tijd om de intro te laten horen van wat de hervormingen écht hadden moeten zijn. Niet genoeg tijd voor de aardschokken die Di Rupo in zijn begindagen zelf beloofde.
"De nieuwe regering wil onze burgers een dubbele boodschap brengen, een boodschap van zelfvertrouwen en van hoop. We zijn niet groot op de Europese kaart, toch zijn we groot in hart en geest. De regering staat klaar om diepgaande en radicale hervormingen door te voeren die onontbeerlijk zijn om elkeen een beter leven te garanderen." Met die gevleugelde woorden en een grapje over het prille vaderschap van (toenmalige) partijvoorzitters Wouter Beke (CD&V) en Alexander De Croo (Open Vld) zette Di Rupo op 7 december 2011 de toon voor zijn premierschap. Het wemelt in zijn inauguratietoespraak van de 'schokken' en 'omwentelingen'. Alle zullen ze even 'ingrijpend' als 'vertrouwenswekkend' zijn. Negenhonderd dagen later kan Di Rupo bogen op een respectabel rapport. De hoop, het vertrouwen en het enthousiasme die hij op zijn eerste dag beloofde, kon hij evenwel nooit oproepen. Bezieling en begeestering bleven uit: Di Rupo was de meticuleuze hoeder van het regeerakkoord. Uit die enge interpretatie van het premierschap kon hij zich niet loswringen.
Kortwieken
Het enige moment waarop de regering zichzelf had kunnen overstijgen, greep Di Rupo niet. In de vroege zomer zat alles (even) mee: het eenheidsstatuut voor arbeiders en bedienden was principieel rond, de begroting vertoonde geen rode cijfers, de justitiehervorming was van kracht. Daarna verbrodden de zes partijen in de regering het volledig. Ze bleven maar inbeuken op elkaar over de topbenoemingen en toplonen. Van hun beginnende geestdrift, laat staan van het teamgevoel, bleef geen gram meer over. Sinds september namen de vijandelijkheden alleen maar toe. Van het competitiviteitspact kwam bar weinig terecht omdat de ministers elkaars vleugels kortwiekten. De btw-verlaging voor elektriciteit van vicepremier Johan Vande Lanotte (sp.a) kreeg tegenwind van Pieter De Crem (CD&V). De spaarhervorming van vicepremier Koen Geens (CD&V) moest vicepremier Alexander De Croo trotseren. Toch hoeven de zes partijen zich niet te schamen over hun resultaten. De regering-Di Rupo I wettigde haar bestaansreden met de uitwerking van de zesde staatshervorming. De begrotingsconclaven gingen gepaard met de nodige decibels, maar maakten dat ons land de crisis doorstond zonder al te diep snijdende besparingen of belastingen. Voor de pensioenen werd de leeftijd met twee jaar opgetrokken en kwam er een pensioenbonus voor wie langer werkt.
Dagreis met de koets
De gerechtelijke arrondissementen zijn niet meer bemeten op de afstand die een postkoets in 24 uur kan afleggen (van 27 naar 12). Alle straffen boven de zes maanden worden nu ook effectief uitgevoerd. Asiel is niet langer synoniem met 'crisis'. De armoede is ondanks de economische malaise niet geëxplodeerd. Er kwamen saneringen in de gezondheidszorg, maar die lieten de patiënten grotendeels ongemoeid. De bestrijding van de sociale en fiscale fraude is niet langer enkel een regeltje in de budgettaire prognoses om de rekening te doen kloppen. De bankenwet doet bankiers beter op hun tellen passen. De vaak gevraagde fiscale hervorming bleef uit, maar die maakte ook geen deel uit van het regeerakkoord.
En dus is de conclusie?
Nee, dit was geen trotskistische belastingregering die elke ondernemer over de rooie joeg. Evenmin is het de radicale hervormingsregering die Di Rupo op 7 december voorspiegelde. Di Rupo I kon niemand bruuskeren, omdat er zes partijen samen moesten tafelen. Alle veranderingen lepelden de ministers op in kleine dosissen. Voor alle veranderingen op alle departementen geldt in ieder geval: ze zijn fragiel, missen cohesie en ontberen een langetermijnvisie. Toch is dat geen desastreuze eindbalans voor een regering die nog voor ze bestond ten dode was opgeschreven.
TINE PEETERS