Het federaal parket start een onderzoek naar spionage van de Duitse inlichtingendienst. In totaal waren 31 landen daarbij betrokken. De Duitse inlichtingendienst spioneerde op vraag van de Amerikanen.

Het federaal parket is een onderzoek gestart naar de spionage van de Duitse inlichtingendienst BND op telecomlijnen uit ons land. Nadat de organisatie daar al maandenlang van beschuldigd werd, bracht het Oostenrijkse parlementslid Peter Pilz vorige week in detail aan het licht hoe de Bundesnachrichtendienst (BND) jarenlang die lijnen onderschepte in opdracht van de Amerikaanse National Security Agency (NSA).

De Belgische Staatsveiligheid viel uit de lucht en kreeg van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) prompt de opdracht om een onderzoek te starten. Minister van Telecom Alexander De Croo (Open VLD) vroeg het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT) om hetzelfde te doen. En nu volgt dus ook het federaal parket.

Opvallend: de overige dertig landen die net zoals België slachtoffer zouden zijn van de taps, houden zich, tot ergernis van een deel van hun publieke opinie, op de vlakte.

'Het is bemoedigend dat het federaal parket dit onderzoek voert', zegt Groen-Kamerlid Stefaan Van -Hecke, die aan de zijde van zijn Oostenrijkse collega Pilz de zaak van dichtbij volgt. 'We weten welke lijnen afgetapt werden. Het gaat om glasvezelkabels waarmee grote bedrijven of instellingen, vaak met meerdere vestigingen, hun datapakketten doorsturen naar een andere zetel.'

In welke bedrijven de NSA precies geïnteresseerd was, is nog niet bekend, 'maar het is duidelijk dat particuliere personen dit soort lijnen niet afhuren', zegt Van Hecke.

Die informatie ondergraaft de verklaring van de Amerikaanse viceminister van Binnenlandse Veiligheid Alejandro Mayorkas, die gisteren ontkende dat het om economische spionage gaat. 'Dat is niet onze aanpak', zei Mayorkas in de Duitse krantTagesspiegel am Sonntag. Volgens hem ging de samenwerking met de BND enkel over 'veiligheidsvraagstukken'.

Voor België gaat het om vijftien onderschepte communicatielijnen, waarvan er tien Belgacom (nu Proximus) als verdeler hadden. Voor Belgacom ging het om connecties met tien landen, zoals Rusland, Frankrijk en Denemarken.

Het is overigens nog niet duidelijk of de afluisterpraktijken intussen gestopt zijn. De taps waarvan sprake vonden plaats binnen het Eikonal-programma. Dat liep tussen 2004 en 2008. In Frankfurt, het grootste internetknooppunt van Europa, onderschepte de BND de lijnen die uit België, Nederland of Polen kwamen. Vervolgens werden die gescreend door analisten van de BND en de NSA.

In eigen land onder vuur

Tot een overleg tussen de Belgische en de Duitse regering kwam het intussen nog niet. Tussen de ambassades van ons land en Duitsland zou wel al diplomatiek overleg geweest zijn over de kwestie. Vermoedelijk zullen premier Charles Michel en de Duitse bondskanselier Angela Merkel het er binnenkort ook over hebben. Misschien gebeurt dat later deze week nog in de marge van een Europese top met Latijns-Amerikaanse landen.

Merkel heeft met de Grexit en andere internationale crises sowieso al veel aan haar hoofd, maar ligt nu ook in eigen land onder vuur, na de onthullingen over de spionage in opdracht van de Amerikanen. Dat er nu ook een buitenlands gerechtelijk onderzoek komt, kan de druk nog opdrijven.

Fouten gemaakt

De chef van de BND, Gerhard Schindler, erkende een paar weken geleden voor een onderzoekscommissie in de Duitse Bundestag alvast dat fouten zijn gemaakt in de samenwerking met NSA. 'We hebben onvoldoende gecontroleerd waarvoor de NSA de data in handen wilde krijgen', sprak hij.

Maar andere bronnen zeggen dat sinds 2008 weinig veranderd is. De BND is in elk geval blijven samenwerken met de NSA. Een oud-jurist van de BND verklaarde in het Duitse parlement dat de Duitsers 'het recht hebben om buitenlandse lijnen af te luisteren'. 'Misschien volgens Duits recht', reageert Van Hecke, 'maar niet volgens Belgisch recht'.