Geens wil mensen sensibiliseren om een globale rechtsbijstandverzekering af te sluiten. Hebt u zo'n verzekering en geraakt u verwikkeld in een gerechtelijke procedure, dan zal de verzekeraar de proceskosten, de expertisekosten en de erelonen van de advocaten betalen. Mensen laten zich dan niet afschrikken, wat de toegang tot justitie bevordert.

Een rechtsbijstandsverzekering heeft een bijkomend voordeel. De verzekeraar onderzoekt eerst of een minnelijke oplossing mogelijk is. De meeste dossiers die de rechtsbijstandsverzekeraars op hun bord krijgen, worden afgehandeld buiten de rechtbanken om. In 2013 handelden de verzekeraars 323.000 dossiers af. Daarvan werden er 250.000 of ruim drie op de vier minnelijk geregeld.

Nu hebben de meeste gezinnen geen globale rechtsbijstandsverzekering (lees hieronder). Als ze naar de rechtbank stappen voor een huurgeschil, een conflict met een aannemer of een echtscheiding, dan moeten ze de procedurekosten zelf betalen. Met een globale rechtsbijstandverzekering is dat probleem van de baan.

Onlangs heeft Geens concrete voorstellen op tafel gelegd om de globale rechtsbijstandsverzekering uit te breiden. Zo stelt de minister voor om gezinnen een belastingvermindering toe te kennen als ze een premie voor de rechtsbijstandsverzekering betalen.

Een ander voorstel zal in kringen van advocaten stof doen opwaaien. Zo heeft Geens de advocaten gevraagd of het mogelijk is vaste tarieven te bepalen voor gerechtelijke procedures zoals een echtscheiding. Dat voorstel formuleerde Geens eerder dit jaar ook al op een congres in Brussel. 'Een gynaecoloog hanteert ook een vast tarief voor een bevalling, los van de vraag hoe lang die heeft geduurd. Waarom kan dat niet voor advocaten?', klonk het toen retorisch.

Vaste barema's moeten het ook voor de verzekeringsmaatschappijen mogelijk maken de risico's in te schatten en de premies te bepalen. Volgens Sieghild Lacoere, de woordvoerster van Geens, moeten de premies betaalbaar blijven. Ondertussen hebben de advocaten, zowel de Nederlandstalige als de Franstalige, werkgroepen opgericht om de voorstellen van Geens te bestuderen.

Dominique Matthys, de voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies (OVB), benadrukt dat de advocaten nog geen standpunt hebben ingenomen. 'We zijn bereid het debat te voeren. Maar we zijn voorzichtig. De Orde van Architecten is eerder zwaar beboet door de Europese Commissie omdat vaste tarieven in strijd zijn met de vrije mededinging. Anderzijds zijn er tegenwoordig advocaten die werken tegen dumpingprijzen. Ook de pro-Deoadvocaten worden niet degelijk vergoed. Vaste tarieven kunnen daar een dam tegen opwerpen. Maar nogmaals, er is nog niets beslist.'

Nog volgens Matthys staan we met de voorstellen van Geens niet ver af van een mutualisering. 'Als de rechtsbijstand wordt uitgebreid zoals Geens dat wenst, gaan we op termijn naar geconventioneerde en niet-geconventioneerde advocaten, namelijk zij die zich houden aan de opgelegde tarieven en zij die dat niet doen. Men mag ook niet vergeten dat de verzekeraars alleen mee in dit verhaal stappen als dat voor hen rendeert.'

Dat Geens niet afkerig staat tegenover zo'n mutualisering blijkt uit de communicatie van zijn kabinet. 'Men kan zich afvragen waarom de ziekteverzekering bestaat. Daar is men solidair met elkaar. Waarom kan dat niet voor het juridische? Dat zou de burger extra bescherming geven tegen de mogelijk hoge kosten die een procedure met zich brengt.'