Hij is pas vier maanden minister, maar na twee besparingsrondes en een akkoord over de staatshervorming heeft CD&V'er Koen Geens (55) de smaak van de toppolitiek helemaal te pakken. De voormalige fiscalist stort zich nu op een ambitieuze hervorming van de belastingen. "We kunnen de tarieven beduidend verlagen als we de belastingen niet voor 1001 andere doelstellingen willen gebruiken." Met andere woorden: maak komaf met die aftrekposten allerhande en de tarieven kunnen omlaag. "Die knoop moeten we volgend jaar doorhakken."

"Op Vlaanderen. En leve België."
Een bijzonder goed geluimde minister van Financiën Koen Geens (CD&V) heft het glas op het "positief confederalisme" op 11 juli. De akkoorden over de financieringswet en de staatshervorming verdedigt hij met vuur tegen de beenharde kritiek van N-VA. Al is de minzame gentleman-professor er de man niet naar om daarbij krachttermen in de mond te nemen zoals 'kaakslagtheater' (copyright Pieter De Crem), 'de broek afsteken' (copyright Eric Van Rompuy), laat staan 'ik zal nu een glas wijn drinken, laat anderen maar azijn drinken' (copyright Wouter Beke). Geens: "Ik begrijp dat het er in een parlementaire democratie hard aan kan toegaan. Maar ik hou niet zo van die politieke boksmatchen."

De staatshervorming is een duur 11 juli-cadeau voor de Vlamingen, zegt Bart De Wever. Heeft CD&V zich laten rollen?
"Ik betreur dat de N-VA die toon zet. Dit akkoord is een hele verdienste. Omdat er voor 20 miljard euro nieuwe bevoegdheden wordt overgedragen aan de gemeenschappen en gewesten. En omdat er een reële fiscale autonomie komt. Dit een duur cadeau noemen is niet correct. En dat weet mijnheer De Wever zelf ook wel. Het is de federale overheid die een beetje zal verliezen door de financieringswet. Ook de bijdrage van Vlaanderen is kleiner dan eerst vooropgesteld."

Kris Peeters pleit voor een positief confederalisme. Is dat dan in tegenstelling tot het 'negatief confederalisme' van N-VA?
"Een mens en een partij hebben een positieve gesteldheid nodig om het lang vol te houden. Waarom zouden we klagen? We hebben een belangrijke staatshervorming onderhandeld. We gaan die nieuwe bevoegdheden nu zo goed mogelijk invullen. Maar we doen dat in samenwerking. Want ook al wordt het zwaartepunt verlegd, toch blijven een aantal belangrijke bevoegdheden federaal. Wat goed is voor België moet ook goed zijn voor Vlaanderen. Ik zie daar geen tegenstrijdigheid in."

Leidt de staatshervorming niet tot een inefficiënte bric-à-brac?
"Het merkwaardige is dat België« erin slaagt lagere tekorten te hebben dan Frankrijk en Nederland. Dat komt onder meer doordat we werken met veel besturen waarvan men denkt dat ze geldverslindend zijn. Zo veel regeringen, zo veel parlementen, zegt men dan. Maar ons tekort is beduidend lager omdat al die besturen spaarzaam moeten omspringen met hun budget. Ons model werkt omdat het verantwoordelijkheid legt bij alle niveaus. En dat wordt alleen maar versterkt met de nieuwe staatshervorming."

We hebben kleinere tekorten, maar een veel groter overheidsapparaat.
"Ik denk inderdaad dat we het overheidsbeslag moeten terugdringen. Maar ik stel ook vast dat de fiscale druk de laatste decennia eerder is afgenomen dan toegenomen, zeker voor de gezinnen. Ik heb dat eens gezegd in een debat met Marc Coucke (topman van Omega Pharma, red.) in 'Reyers Laat'. Men reageerde daar met ongeloof op. Maar Ivan De Vadder heeft dat gecheckt en het klopt. De perceptie dat we steeds meer betalen, is niet correct. Onze gezinnen betalen nu minder belastingen dan in het jaar 2000. Wil dat zeggen dat we efficiënt genoeg zijn? Neen. We kunnen meer met minder. We moeten meer met minder doen. Maar wie zich beklaagt over onze overheid, stel ik altijd de vraag: hebt ge al eens gezien wat ge in de plaats krijgt? Welke pensioenen, welke gezondheidszorg, welke kinderbijslag? Welke sociale zekerheid? Welke autowegen? Welk openbaar vervoer? Daar hangt een prijskaartje aan vast. Maar is er een betere plaats op de wereld dan hier? Men zal boos zijn op wat ik nu zeg, maar het antwoord is: neen."

Vertel dat maar eens aan de Vlaamse ondernemers die steen en been klagen over de loonkost.
"Het is soms moeilijk om werkelijkheid en perceptie uit elkaar te halen. De vorige regering heeft aan de ondernemingen toegestaan 1% van de bedrijfsvoorheffing niet door te storten aan de schatkist. Dat geld houden ze. Dit jaar trekken we 370 miljoen uit voor een lastenverlaging en vanaf 2015 wordt dat jaarlijks 750 miljoen. We hebben voor de KMO's nog eens 50 miljoen uitgetrokken. We hebben de index hervormd en we hebben lonen bevroren in 2013-2014. Is dat niet goed genoeg? Misschien. Dan is het glas half leeg. Maar wie eerlijk is, geeft toe dat de economie nauwelijks meer groeit in Duitsland, waar men veel hardere maatregelen heeft genomen."

U hebt de voorbije weken het ene akkoord na het andere gesloten. Werkt de regering-Di Rupo niet veel efficiënter dan de regering-Peeters?
"Ik ga mij niet aan een vergelijking wagen, maar door een grote inzet en door een toevallige samenloop van agenda's van de koning, van de deadline van 8 juli van het Grondwettelijk Hof en van het parlementair verlof zijn een aantal werven op dezelfde moment voltooid. Daaruit blijkt een zekere daadkracht, want we zijn in staat geweest moeilijke beslissingen te nemen."

Ontbreekt het daar niet aan in de Vlaamse regering?
"Ik stel vast dat elke regering, waar ook in Europa, heeft af te rekenen met versplintering van de macht. Ook David Cameron moet rekening houden met een coalitiepartner. Net als Angela Merkel. En dus ook Kris Peeters. Maar ik denk dat de Vlaamse regering een heel mooi palmares kan voorleggen."

U zit hier intussen 130 dagen en de herinnering aan uw voorganger Steven Vanackere lijkt helemaal vervaagd. Slaagt u er beter in uw stempel te drukken op de regering?
"Steven heeft het pad geëffend. Ik denk dat ik mee geniet van de gunstige windstroom waarin de ploeg van de federale regering terecht is gekomen, om het in wielertermen uit te drukken. En ik probeer hard mee op de trappers te duwen. Dat is alles."

Verplaatst u zich altijd met een kleine Citroën? Of gebruikte u de auto van uw vrouw om minder op te vallen tijdens de onderhandelingen?
"Die Citroën is mijn auto. Mijn vrouw rijdt met een Skoda. (Onverstoorbaar) Daar zijn vier deuren aan. Zij vindt het onverantwoord voor het milieu om met grote, dure wagens rond te rijden. En soms luister ik wel eens naar mijn echtgenote. Trouwens, die Citroën is een heel goeie wagen. Het is een DS3. Dat is de auto van Sébastien Loeb, met hetzelfde koetswerk, maar met een minder krachtige motor. Dat heeft men mij toch in de garage verzekerd, want ik ben geen rallyspecialist."

'Een professor wordt altijd geloofd, een advocaat soms en een politicus vaak helemaal niet', zei u. Nog geen spijt van uw overstap?
"Ik ben iemand die zich die vraag niet stelt. Eens een beslissing genomen, is er maar één weg en dat is vooruit. Al hoop ik dat men mij nu ook nog gelooft. Ik probeer alleszins van mijn geloofwaardigheid een punt te maken."

Als ik u in het ledenblad van CD&V zie poseren op mosselfestijnen lijkt me dat niet uw natuurlijke habitat.
"Dat ziet u verkeerd, denk ik. Ik heb onlangs het woord genomen op een aardbeifeest in Melsele en dat werd erg geapprecieerd. Het is echt niet zo dat ik me niet thuis voel in de buik van de partij. Ik ben een redelijke feestmaker, alles bij mekaar."

Een feestmaker? Dat hadden we in u niet vermoed...
"Nee, dan vergist u zich. (lacht) Zie ik er zo ernstig uit misschien?"

Over ernstig gesproken: zit het werk er voor de verkiezingen nu al op? De campagne lijkt wel begonnen.
"Neen, ik ben pas begonnen. Ik denk dat we nog voor 21 juli een akkoord kunnen vinden over de Volksleningen om onder meer KMO's te financieren en over een bijsturing van de loonwet. Ik wil ook tegen 2014 een ingrijpende fiscale hervorming voorbereiden. Die zal niet gestemd raken voor de verkiezingen. Maar ze moet wel klaarliggen voor de volgende minister van Financiën, tenzij het God belieft dat ik dat zou zijn."

En hoe wil u de belastingen dan hervormen?
"We kunnen ze aanzienlijk vereenvoudigen en we kunnen de tarieven ook beduidend verlagen als we ons beperken tot de traditionele doelstelling van de fiscaliteit: mensen en bedrijven belasten naar draagkracht. Indien men de belastingen daarnaast nog voor 1.001 andere doelstellingen wil laten dienen, dan is eenvoud niet haalbaar. En dan is ook een verlaging van het tarief niet haalbaar. Als je van 34% in de vennootschapsbelasting wil gaan naar 20% of als je in de personenbelasting het hoogste tarief van 50% naar 40% wil terugbrengen, dan heeft dat immense gevolgen. Dat wil zeggen dat we de belastingen moeten zuiveren van allerlei bijkomende beleidsdoelstellingen. Want nu creëert men allerlei belastingvoordelen om een bepaald gedrag aan te moedigen. Het gevolg daarvan is een immense complexiteit. Je kan alleen je tarieven substantieel verlagen met een vermindering van de aftrekposten. You can't have your cake and eat it too. Men moet weten wat men wil."

De Belg is gek op aftrekposten. Is het geen politieke zelfmoord om daaraan te raken?
"Dat zegt u. Ik vind dat we die keuze duidelijk moeten stellen. Die knoop zal doorgehakt moeten worden bij de vorming van de nieuwe regering in 2014. Iemand zal dan zijn nek moeten uitsteken."

Bent u bereid dat te doen?
"Dat zal ik zeker doen, in overleg met de partij die ik graag zie.