Ongeveer vijf op de zes magistraten kunnen door de besparingen niet worden vervangen. En dat terwijl de komende vijf jaar maar liefst 32 procent met pensioen gaat. Om dat probleem op korte termijn tegen te gaan wil Geens de magistraten de kans geven om tot hun 70ste door te werken. Opvallend: de magistraten waren ook zelf vragende partij.
De vergrijzing slaat de komende jaren ook in de magistratuur keihard toe. Uit de cijfers van de FOD Justitie blijkt dat de komende vijf jaar maar liefst 32 procent van de 2.500 magistraten met pensioen moet gaan. Bij de vrederechters ligt dat cijfer zelfs op 58 procent. Een pak ervaring en expertise gaat op die manier verloren, en dat terwijl een aantal rechters gerust bereid is om nog wat langer te werken dan 67 jaar. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) wil hen daarom de kans geven om tot hun zeventigste volwaardig door te werken. Eerder had ook N-VA-Kamerlid Koenraad Degroote al een wetsvoorstel ingediend om de magistraten die mogelijkheid te bieden.
'De cijfers tonen aan dat het opvangen van de vergrijzing binnen de magistratuur een zware uitdaging wordt', zegt Degroote. 'Op korte termijn is dit een van de oplossingen voor het verlies van expertise dat door de hoge uitstroom te verwachten valt.'
Onuitputbare magistraten konden in het verleden al langer doorwerken, maar dan enkel en alleen voor 'vervangingsdiensten' tijdens hun pensioen. Nu zouden ze, mits toestemming van de korpschef, kunnen doorwerken aan een volle wedde. Een bijkomend voordeel voor de magistraten is dat ze op die manier voort een volwaardig pensioen kunnen opbouwen.
'Niet voor iedereen'
Voor alle duidelijkheid: niet alle magistraten staan te springen om tot hun zeventigste door te gaan. 'Het is bewonderenswaardig dat sommigen dat zien zitten en het klopt dat we de ervaring van een hoop mensen nog wat langer kunnen gebruiken, maar de job is niet te onderschatten', zegt Karel Van Cauwenberghe, onderzoeksrechter in Antwerpen en oud-voorzitter van de Vereniging van Onderzoeksrechters. 'De werkdruk verschilt van functie tot functie. Onderzoeksrechters hebben bijvoorbeeld geregeld weekendpermanentie. Fysiek weegt dat door. Je kunt de mensen niet blijven vragen om tot het uiterste te gaan.'
Een oplossing op langere termijn is niet evident. De magistraten waarschuwen dat het tekort binnenkort onhoudbaar wordt, maar Geens benadrukte eerder al dat er geen geld is voor extra personeel. Bij de begrotingscontrole gaat hij wel pleiten voor een ander besparingstempo voor het personeel bij Justitie. Dat moet wat ademruimte geven voor 2015. En intussen zijn al een aantal spoedvacatures uitgeschreven om de grootste knelpunten aan te pakken.