Justitie speurt naar geld van veroordeelden

op 05 maart 2015 09:09 De Tijd

Justitie begint een nieuw soort onderzoeken om te voorkomen dat veroordeelden nog langer boetes, verbeurdverklaringen en gerechtskosten aan hun laars lappen, en hun geld houden.

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) kondigde op een vraag van Open VLD-Kamerlid Egbert Lachaert aan dat justitie klaar is om te speuren naar de verborgen vermogens van veroordeelde criminelen. De wet die magistraten en politiemensen daarvoor verregaande bevoegdheden gaf, dateert al van 11 februari vorig jaar, maar de voorbije maanden hebben de parketten en de parketten-generaal zich voorbereid op het starten van deze 'strafuitvoeringsonderzoeken', zegt minister Geens. 'Via het college van procureurs-generaal is intussen ook een rondschrijven verstuurd en begin dit jaar zijn vormingsdagen georganiseerd waarop de magistraten nog alle mogelijkheden van deze nieuwe wet konden bespreken.'

Navraag bij de parketten en de parketten-generaal in Vlaanderen en bij de inbeslagnamedienst van justitie leert dat een jaar na het verschijnen van de wet de eerste dossiers zijn geopend. In Oost- en West-Vlaanderen hebben zowel het hof van beroep als de parketten van eerste aanleg al dossiers geselecteerd. De inbeslagnamedienst begint er de komende weken aan, zodra twee magistraten de dienst komen versterken. Het parket-generaal van Brussel treft de laatste voorbereidingen.

De onderzoeken gaan zeker niet onopgemerkt voorbij. De openbaar aanklagers en politiemensen krijgen verregaande bevoegdheden om te speuren naar veroordeelden die boetes, gerechtskosten of verbeurd verklaarde gelden en goederen hebben openstaan. Na de veroordeling kunnen opnieuw mensen worden verhoord, telefoons worden afgeluisterd, huiszoekingen worden uitgevoerd, inbeslagnames gebeuren, observaties geschieden, informanten worden ingeschakeld, computers worden onderzocht...

Om te vermijden dat veroordeelden hun vermogen gewoon onderbrengen bij familie of vrienden, zoals vaak gebeurt, zullen ook 'derden' onderzoeksdaden ondergaan. Wie niet meewerkt, riskeert zelf een celstraf of een fikse boete.

Wie tijdens zo'n ingrijpend onderzoek schade lijdt, kan een spe- ciale 'kortgedingprocedure' opstarten tegen de maatregelen, bijvoorbeeld omdat de politie bij hem onterecht spullen in beslag heeft genomen. Daarnaast zal de kamer van inbeschuldigingstelling, net als voor gewone gerechtelijke onderzoeken, controle kunnen uitvoeren op de regelmatigheid van alle onderzoeken.

Een koninklijk besluit bepaalde intussen al dat de onderzoeken mogen beginnen in elk dossier waarin een bedrag van minstens 10.000 euro niet is betaald. De topman van de inbeslagnamedienst van Justitie, Théo Jacobs, laat weten dat zijn dienst een ondergrens van 100.000 euro zal hanteren. 'We hebben nu eenmaal geen onderzoekscapaciteit op overschot, we moeten de onderzoeken laten uitvoeren door dezelfde politiemensen die al de gewone onderzoeken uitvoeren. We moeten zeker zijn dat het de moeite loont. Elk parket zal de dossiers geval per geval evalueren, naargelang de slaagkansen.'

Intussen moet het Grondwettelijk Hof zich wel nog uitspreken over de procedure van de Orde van Vlaamse Balies tegen de wet. De Vlaamse advocaten vinden dat de openbaar aanklagers te veel macht krijgen voor dit nieuwe type van onderzoeken. Zo mogen huiszoekingen en telefoontaps zonder tussenkomst van een onderzoeksrechter, maar na een toetsing door een 'strafuitvoeringsrechter', die bijvoorbeeld ook oordeelt over het uitzitten van gevangenisstraffen. De wet mag dan al populair zijn bij het gerecht en de politie, de advocaten zien het anders.