Langdurig geïnterneerden krijgen opvang buiten gevangenismuren

op 17 september 2015 14:37 De Standaard

Dertig geïnterneerden voor wie geen enkele behandeling meer helpt, krijgen aangepaste opvang buiten de gevangenismuren. De 'ontbrekende schakel' in het justitiebeleid, waarvoor België herhaaldelijk veroordeeld is door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, wordt uiteindelijk dan toch ingevuld.

Van onze redacteur Wim Winckelmans

BierbeekBegin dit jaar liet de geïnterneerde Frank Van den Bleeken nog een schok door justitie gaan met zijn (uiteindelijk ingetrokken) vraag om euthanasie wegens ondraaglijk psychisch lijden in de gevangenis. Van den Bleeken geldt als een ongeneeslijke zedendelinquent - hij beging dertig jaar geleden verscheidene verkrachtingen en een moord - maar hij lijdt ook aan een psychische aandoening, waarvoor hij jarenlang niet de gepaste behandeling kreeg.

Voor geïnterneerden in zijn geval komt er nu eindelijk een aangepaste oplossing. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) en minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD) hebben gisteren in het universitair psychiatrisch centrum Sint-Kamillus in Bierbeek de oprichting aangekondigd van een centrum voor dertig geïnterneerden voor wie geen therapeutische behandeling meer mogelijk is.

Ze kunnen er langdurig maar toch menswaardig opgevangen worden, zegt minister De Block, en krijgen er zorg op maat in een beveiligde omgeving. Of en wanneer Van den Bleeken in Bierbeek terechtkan, is nog niet duidelijk. Hij verblijft momenteel in het Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) in Gent.

Veroordelingen

Het centrum geldt als het sluitstuk van de nieuwe, meer humane aanpak van geïnterneerden. Die komt niets te vroeg. België is al enkele tientallen keren veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens omdat het ongeneeslijke geïnterneerden zonder veel boe of bah achter tralies zette. Het aantal geïnterneerden in de gevangenissen bedraagt nog altijd 1.100.

De jongste tijd komt daar verandering in met de bouw van de nieuwe forensisch psychiatrische centra in Gent (dat openging in 2014) en Antwerpen (nog in aanbouw), waar geïnterneerden voor wie er nog uitzicht op reïntegratie is, een behandeling krijgen. De nieuwe afdeling in Bierbeek voor geïnterneerden voor wie er geen hoop meer is, is daar nu het vervolg op. De opname van de eerste geïnterneerden is gepland voor het voorjaar van 2016.

Centrum voor vrouwen

'De ontbrekende schakel in het beleid wordt nu ingevuld', zegt Raf De Rycke, gedelegeerd bestuurder van de Broeders van Liefde, die het centrum uitbaten. Justitie investeert 370.000 euro in de beveiliging van de nieuwe afdeling, Volksgezondheid betaalt jaarlijks 700.000 euro voor extra personeel, boven op de 3,5 miljoen die het betaalt voor de basiszorg van dertig psychiatrische patiënten.

Zelfs vanuit de oppositie klinkt er applaus. 'Het is minister Geens menens met de menselijke opvang van geïnterneerden', reageert SP.A-senator Bert Anciaux. 'Er is nog een lange weg te gaan, maar ik ben voor het eerst hoopvol.' Volledig is de oplossing nog niet. Het aantal geïnterneerden die zijn uitbehandeld of geen behandeling meer aankunnen, wordt geschat op 60 à 100. Naast het centrum voor Nederlandstalige mannen in Bierbeek wordt ook nog gedacht aan een centrum in Wallonië en een centrum voor vrouwen. Het huidige centrum zal al wel als resultaat hebben dat minder geïnterneerden in de gevangenis achterblijven, vindt minister Geens, 'rekening houdend met het veiligheidsrisico voor de samenleving en de slachtoffers'.

De voorwaarden zijn streng. Het moet gaan om gedetineerden waarvoor geen therapie meer helpt, of die geen therapie verdragen. Het moet ook gaan om personen die niet gevaarlijk zijn voor hun onmiddellijke omgeving, toch niet als die omgeving wordt gevormd door volwassen mannen, die een open gemeenschapsregime aankunnen en die geen gevaar op ontsnapping vormen.

Op het profiel staat geen beperking. Seksuele misdadigers, verslaafden, brandstichters, zelfs moordenaars komen in aanmerking. De selectie gebeurt door de Commissie voor de Bescherming van de Maatschappij.

Wim Winckelmans