Voor aanvang van de commissie gaf een snipverkouden Koen Geens gistervoormiddag, op vraag van professor Wim Marneffe, les aan een 50-tal studenten beleidsmanagement van de UHasselt. Het werd een boeiend anderhalf uur, niet in het minst omdat de minister het gortdroge thema 'de hervorming van justitie' met veel begeestering en verfijnde humor wist te kruiden. In zijn betoog verwees Geens meer dan eens naar Nederland, dat 2% van zijn bnp aan justitie besteedt (wij 0,6% of 1,8 miljard euro) en slechts 35 gerechtsgebouwen heeft (wij 315).

Potpourriwetten

De minister ging dieper in op zijn zogeheten potpourriwetten. Potpourri is Frans voor stoofpotje en duidt hier op een amalgaam van kleine en grote hervormingen om justitie efficiënter te maken. Potpourri 1 gaat over de hervorming van het burgerlijk recht (o.a. snellere procedures en langere verjaringstermijnen), Potpourri 2 moet het strafrecht hervormen (o.a. correctionalisering van bepaalde assisenzaken en lichtere straffen voor wie schuld bekent). De Kamer heeft beide pakketten al goedgekeurd. Gisteren keurde de Kamercommissie Justitie Potpourri 3 goed. Dat handelt voornamelijk over de internering, de gerechtelijke procedure en organisatie. Wat werd er goedgekeurd?

1. Informatisering

Iedereen die iemand wil dagvaarden, zal dit binnenkort moeten doen via het elektronische betekeningsplatform. De vraag zal automatisch worden doorgespeeld naar de gerechtsdeurwaarder die het dichtst bij de te dagvaarden persoon woont. De deurwaarder moet op zijn beurt elektronisch bevestigen dat de betekening is gebeurd. “Zo weet Justitie voortaan zeker dat iemand is gedagvaard is. Dat bespaart ons veel tijd, papier, en 20 miljoen euro aan postzegels per jaar”, aldus Geens. “Dit platform zal ook automatisch termijnen opvolgen of herinneringen sturen. Op volle snelheid zal dit een grote werklastvermindering betekenen voor de parketten.”

Het ereloon voor deurwaarders voor de betekening in strafzaken werd wel met 25 procent verlaagd.

2. Aanwervingen

Een snellere aanwerving moet ervoor zorgen dat rechtbanken de rechtszekerheid kunnen blijven garanderen als er plots iemand vertrekt. Minister Geens: “De loodzware procedures met aangetekende brieven et cetera worden drastisch vereenvoudigd.”

3. Budgetbeheer

Omdat parketten en rechtbanken meer autonomie krijgen inzake organisatie en werking, zullen bepaalde magistraten verplicht een cursus budgetbeheer moeten volgen. De gerechtskosten zullen dalen waardoor er voldoende budget overblijft om komaf te maken met achterstallige facturen.

4. Interneringen

“Ons land telt zo'n 4.000 geestesgestoorden. 2.000 van hen zitten thuis, 1.000 in psychiatrische instellingen en 1.000 in gevangenissen. Als tweede rijkste land van de wereld zijn wij door het Europees Hof al tientallen keren veroordeeld omdat we geïnterneerden niet de zorg geven die hen toekomt. Ik wil nu echt werk maken van een humaner interneringsbeleid”, zegt Geens.

Zo zal internering enkel nog mogelijk worden bij de zwaarste misdrijven. “Stalkers of winkeldieven die ontoerekeningsvatbaar worden verklaard, horen niet langer voor onbepaalde tijd in een inrichting thuis, en al zeker niet in een gevangenis”, aldus Geens. Daarnaast worden de 'commissies voor de bescherming van de maatschappij' omgevormd tot interneringskamers. In die kamer zullen de magistraat, psycholoog en specialist sociale hulp het dossier van de geïnterneerde om de zes maanden evalueren. Dat laat toe korter op de bal te spelen en een echt zorgregime op maat uit te werken.

“Er is ook meer infrastructuur nodig om deze mensen goed op te vangen. In Gent zijn al 272 plaatsen gecreëerd, in Antwerpen komen er 180 plaatsen. Daarnaast wordt nog extra capaciteit voorzien in Bierbeek, Zelzate en Doornik”, besluit Geens.

Yves LAMBRIX