Toekomstige notarissen zullen straks via een psychologische test moeten kunnen bewijzen dat ze over voldoende inlevingsvermogen of empathie beschikken. “Vandaag testen we tijdens het vergelijkend examen quasi alleen op juridische kennis, terwijl bij dit beroep toch ook veel emoties komen kijken.”

Wie een ambt als notaris overweegt, moet eerst rechten studeren, daarna een jaar Notariaat bijdoen, en vervolgens zo hoog mogelijk eindigen op een vergelijkend examen. Er doen telkens veel meer kandidaten mee dan er vacatures zijn.

“Dat vergelijkend examen test vandaag vooral de juridische kennis”, zegt notaris Christophe Blindeman van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat. “Maar de voorbije jaren is gebleken dat die manier van werken niet optimaal is. Uiteraard moeten kandidaten een gedegen juridische bagage hebben. Maar ons beroep is ook zoveel meer.” Denk aan overlijdens of echtscheidingen die notarissen moeten afhandelen, of familieruzies die ze trachten te ontzenuwen.

En dus adviseert een expertencommissie aan justitieminister Koen Geens (CD&V) om kandidaat-notarissen tijdens dat vergelijkend examen voortaan ook grondig te testen op hun psychologische vaardigheden, voordat ze worden toegelaten tot het ambt van notaris. “Zeker zo belangrijk is dat toekomstige notarissen vaardigheden bezitten zoals empathie en het oplossingsgericht en bemiddeld omgaan met de noden van de mensen”, aldus de experts in hun eindverslag.

Ook bij magistraten en dokters

Notaris is niet het enige beroep waar de klemtoon gelegd wordt op inlevingsvermogen. Ook op het ingangsexamen voor de opleiding geneeskunde is dat onderdeel in belang toegenomen. En enkele jaren geleden is ook voor magistraten ingevoerd dat een examen nagaat of kandidaten wel over voldoende “empatisch vermogen beschikken”.

“Dat geldt tevens voor de brede bedrijfswereld”, zegt Jan Denys, arbeidsmarktdeskundige bij Randstad. “Werknemers moeten almaar meer in teams werken, samengesteld uit specialisten met zeer verschillende achtergronden. En dat betekent dat je goed moet kunnen samenwerken, of er komt van zo'n project niks in huis, ook al ben je een absolute expert in je vakgebied.”

“Empathie behoort tot de zogenaamde soft skills”, zegt professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent). “Die vaardigheden heb je van nature of heb je niet, en zijn niet zo eenvoudig aan te leren. Maar ze maken inderdaad een groot verschil. We hebben ooit fictieve sollicitatiebrieven gestuurd naar grote bedrijven, waarbij de ene kandidaat vooral focuste op zijn uitmuntende kennis, terwijl de andere kandidaat ook vrijwilligerswerk vermeldde, wat toch aangeeft dat je ervaring hebt met het werken met mensen. Die laatste kandidaat werd veel vaker uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek.”

Werner Rommers