De federale regering zit met een imagoprobleem", geef minister van Financiën Koens Geens toe. "Er hangt een negatief sfeertje rond deze ploeg. Zij kan blijkbaar weinig of niets goed doen, terwijl de feiten  het tegendeel bewijzen." Er valt dus nog wat uit te leggen voor de kiezer op 25 mei 2014 naar de stembus wordt geroepen. Een van de wapens die Koens Geens in de strijd gooit, is een volkslening. Vanaf november dit jaar kan iedereen kasbons kopen tegen een fiscaal gunsttarief. De minimale inleg is 200 euro.

Hoe heeft u de eerste maanden va uw ministerschap ervaren?
Koen Geens: Weinig of geen negatieve ervaringen. Integendeel. Ik verwachtte geen rozengeur en maneschijn en dat is het ook niet geworden. Ik weet hoe moeilijk het is om in Vlaams, Belgisch en Europees verband aan politiek te doen. Maar ik vind het een voorrecht om er te kunnen aan meewerken, om olie in de rader te gieten.

U was vroeger kabinetschef bij Kris Peeters. Is er een verschil tussen werken in de Vlaamse en de federale regering?
Ja. Op het federaal niveau ontmoeten twee culturen elkaar. In Europees verband nog veel meer. Die complexiteit werkt verrijkend, maar maakt het er niet eenvoudiger op. Ik wil er toch ook op wijzen dat er naast de communautaire kloof ook aparte ideologische lijnen door de regering lopen, net trouwens als in de Vlaamse regering. Vroeger zou men deze federale regering ook een tripartite of drie partijenregering hebben genoemd. Ik denk aan het kabinet-Leburton. Nu spreken we van zes partijen. De versplintering is geen typisch Belgisch fenomeen. Zelfs in Engeland zijn er nu twee partijen in de regering. Hoe meer partijen, hoe meer de compromisbereidheid op de proef wordt gesteld.

Toen u minister werd, werd u bestempeld als een stroman van Kris Peeters in de federale regering. Stoort u dat?
Neen. Kris Peeters kent mij voldoende. Hij en ik weten dat dit niet zo is. Andere mensen die dat moeten weten, weten dat ook. Dat volstaat.

Uw voorganger nam ontslag door de ACW-affaire. Hoe is uw relatie met het ACW?
Ik heb nooit tot die stand behoord, ik heb er ook geen geprivilegieerde relatie mee. Die is altijd professioneel en hoffelijk geweest en gebleven. Zowel als advocaat, als kabinetschef als aan de universiteit.

Hoe staat het met het dossier van de ARCO-spaarders?
Wij wachten het oordeel af van de Raad van State, van het  Grondwettelijk Hof en van Europa. Als Belgische regering verdedigen wij natuurlijk de geldigheid van de staatswaarborg voor de ARCO-spaarders.

U staat daar persoonlijk achter?
Ik vrijwaar de belangen van de Belgische staat. Bovendien moeten we er alles aan doen om het vertrouwen van de spaarders te behouden. Daar moeten we zorgvuldig mee omgaan.

Denkt en handelt u nu anders dan vroeger? Altijd met de verkiezingen in het achterhoofd?

Als een mens een beetje minder jong is zoals ik, dan kun je jezelf  niet meer diepgaand veranderen. Ik ben nog altijd dezelfde, recht voor de raap. Ik zal mensen nooit naar de mond praten. Het beetje macht dat ik nu heb, zal mij niet veranderen.

Ook niet na de communicatieincidenten met de spaarrekeningen boven 100.000 euro en de afschaffing van de vrijstelling van de roerende voorheffing bij spaarboekjes?

Door iets heel duidelijk uit te leggen, loop je het risico dat men daar een statement, een boodschap achter zoekt. Wat is er gebeurd? Grote spaarders (dat wil zeggen deposito's voor zover ze meer dan 100.000  euro bedragen, van een en dezelfde persoon bij een en dezelfde bank, red.) zijn nooit juridisch beschermd geweest. Wel wordt er nu Europees een mechanisme uitgewerkt om deze een voorrecht toe te kennen  indien een bank moet gered worden, zodat ze slechts in laatste orde  zouden moeten bijdragen. Ik heb dus gepleit voor een verbetering van hun juridische situatie.
Wat maakt men daarvan? Dat ze in de toekomst niet meer zouden beschermd worden, terwijl de waarheid is dat ze nooit beschermd geweest zijn. Sommige politici en journalisten proberen daar voordeel uit te halen. Men wíl het verkeerd verstaan. Meer is er niet gebeurd. Hetzelfde met de fiscale vrijstelling. Ik heb gewoon gezegd dat de Nationale Bank dat wil bekijken. Dat wordt dan: Koen Geens wil het  afschaffen. Politici die nog niet lang op het terrein staan, moeten blijkbaar getest worden, kijken of ze tegen een tackle kunnen. Het jammere is dat men de mensen zo onnodig bang maakt.

Heeft u lessen getrokken?
Ik zal het nog altijd heel duidelijk proberen uit te leggen, maar er nu uitdrukkelijk bij zeggen - tot in het belachelijke toe - dat het niet mijn
standpunt is wanneer het niet zo is.

Wat zijn uw prioriteiten voor de rest van de legislatuur?
Een goed begrotingsrapport behalen voor 2013 en een Europese boete vermijden, zoals voor 2012. Dat is goed voor de rentevoet en voor het vertrouwen van de investeerders en de burgers. Ik merk dat vooral Vlamingen daar gevoelig voor zijn. Maar het is moeilijk om duidelijk te maken dat we helemaal niet slecht bezig zijn. Beter dan in Nederland bijvoorbeeld. Wij zitten met een imagoprobleem.

Er waren toch Europese aanbevelingen, zaken die moeten verbeteren in dit land?
Ja, terechte aanbevelingen. Europa wijst ons op structurele tekorten. De belangrijkste is de werkzaamheidsgraad. Voor België bedraagt die 67  procent tussen 20 en 64 jaar. Dat moet beter. Weet u dat van de 55- tot  65-jarigen hier slechts 40 procent werkt? Het opdrijven van de reële  pensioenleeftijd, ik spreek niet van de wettelijke, is een prioriteit.

De loonkosten zijn ook een groot probleem?
Ja dat is zo, maar we moeten ook verduidelijken dat we al veel hebben gedaan, bijvoorbeeld voor de werknemers in Onderzoek en Ontwikkeling,  met gunstige gevolgen voor de kennisindustrie. Dat komt te weinig tot zijn recht. Sinds 2008 kunnen alle bedrijven ook 1 procent van de  bedrijfsvoorheffing inhouden. Dat gaat om 1 miljard euro. Dit jaar komt daar een loonkostverlaging van 370 miljoen bij. In 2014 wordt dat 400  miljoen en de volgende jaren 750 miljoen. Dat zijn belangrijke bedragen, zeker als u weet dat we in 2014 3,5 miljard moeten besparen, op een  primaire uitgavenbegroting van 18 miljard, dus zonder onder meer de  sociale zekerheid. Ter vergelijking: Vlaanderen zal - dankzij de zesde  staatshervorming- straks een uitgavenbegroting van 41 miljard hebben.

U zit volop in de begrotingsbesprekingen. Hoe verlopen die?
De federale overheid moet voor dit jaar 524 miljoen vinden. Maar voor alle overheden samen zitten we dicht bij 1 miljard. Daar zijn dus afspraken nodig met de regio's.

Hoe ziet het begrotingstraject er precies uit?
Dit jaar moeten we eindigen op een nominaal tekort (rekening houdend  met de conjunctuur, red.) van 2,7 procent. Structureel is dat 1,95 procent (zonder rekening te houden met eenmalige mee- en tegenvallers,  red.). Voor 2014 is het structureel 1, 2 procent, in 2015 moet het nul zijn, en vanaf 2016 moet de begroting ook nominaal in evenwicht zijn.

Hoe staat het met de fiscale hervorming?
Er zitten kleinere maatregelen qua vereenvoudiging in de pijplijn, maar de grote hervorming is voor na de verkiezingen. Een werkgroep bereidt die nu al wel voor. Het is de bedoeling een nieuw Wetboek van Inkomstenbelasting te maken, minder complex en rechtvaardiger.

Rechtvaardiger?
Een gelijke behandeling voor gelijke gevallen. Er zijn heel veel fiscale uitgaven, maar ze zijn niet altijd even transparant. We moeten die voordelen
bekijken. Alleen zo kunnen we de tarieven verlagen.

Minder belastingen op inkomen uit arbeid ook?
Een pertinente vraag. Wat is de ideale verhouding? België zit laag wat betreft belastingen op consumptie, minder laag qua vermogens en hoog op inkomens. Hoe kunnen belastingen verlaagd worden? Door minder uit te geven, of door te schuiven of andere bronnen aan te boren, bijvoorbeeld op milieuvervuiling. Het is niet gemakkelijk om daar een consensus over te krijgen.

Hoe staat het met de volkslening?
De teksten zijn klaar, ze moeten nog op de ministerraad passeren. Ik hoop dat we in november kunnen draaien.

Kan iedereen er op intekenen?
Iedereen kan kasbons tegen een fiscaal gunsttarief kopen. De minimuminleg is 200 euro. De leningen die de banken uitschrijven zijn bestemd voor kmo's en sociale projecten zoals scholen en ziekenhuizen.

Welke rol is voor Koen Geens weggelegd bij de verkiezingen van volgend jaar?
Partijvoorzitter Wouter Beke heeft gezegd dat hij de rolverdeling pas na de zomer een eerste keer zal bespreken, kwestie van de troepen niet te vlug in staat van paraatheid te brengen. Er moeten nog te veel zaken afgewerkt worden. Ik heb Wouter gezegd dat ik mijn job graag doe.

U had het net over een imagoprobleem voor de regering- Di Rupo. U bent misschien de geschikte man om dat beeld bij te stellen?
Het federaal beleid moet beter uit de verf komen. Dat is niet alleen  een probleem voor CD&V, maar voor alle traditionele partijen. Er  heerst nu een sfeertje dat men van de federale regering niet veel goeds kan verwachten. Terwijl dit niet zo is, ik heb het daarnet uitgelegd. De indruk die nu bestaat, is dat het glas half leeg is in plaats van half vol. Volgend jaar moet dat beeld weerlegd worden.

CD&V heeft met Kris Peeters een Vlaams boegbeeld, maar hij kan moeilijk de federale regering gaan verdedigen in de campagne. Koen Geens kan dat wél.
U begrijpt dat ik daar zelf moeilijk een antwoord kan op geven. We  moeten het Vlaams, federaal en Europees beleid collectief verdedigen. Maar dat de federale ministers een specifieke rol zullen hebben, lijkt mij evident.

Streeft u na 2014 naar een voortzetting van het beleid van de regering-Di Rupo?
Op 25 mei 2014 zal 's avonds duidelijk worden welke coalities mogelijk zijn. Laat ons daar op wachten. Wat betreft het huidige beleid, dat zullen we natuurlijk verdedigen in de verkiezingscampagne. In de huidige moeilijke omstandigheden zijn er trouwens niet gek veel alternatieven. Wat moet er veranderen? We moeten nog meer inzetten op de concurrentiepositie van onze bedrijven, binnen een strak budgettair kader wel te verstaan.

Uw voorganger, Steven Vanackere , liet zich ontvallen dat hij niet veel heil zag in de voortzetting van deze coalitie. U denkt daar anders over?
De paus raakt bekend nà een conclaaf, niet ervoor. Laat de kiezer dus eerst de kaarten schudden vooraleer we daarover spreken. Wie wordt de  grootste partij en hoeveel partijen zullen nodig zijn voor een werkbare  meerderheid? Ik heb nooit verborgen dat een coalitie met zes partijen geen gemakkelijke formule is. Maar de resultaten van deze regering  bewijzen dat het moeilijk ook kan.

Paul GEUDENS