In de strijd tegen terrorisme zullen tegen 2019 liefst 1.000 extra politieagenten worden ingezet - om te beginnen in Brussel en Vilvoorde. Met zijn langverwachte 'Kanaalplan' oogst minister Jambon lof, maar ook scepsis. Hij moet vertrouwen op de goodwill van veel spelers, niet het minst de Brusselse (PS-)burgemeesters. (Marjan Justaert)
BrusselHet 'federaal actieplan tegen gewelddadig extremisme en terrorisme' gaat over méér dan Brussel, aldus minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) gisteren. Hij bouwt de algemene reserve van de federale politie uit met 185 mensen en installeert 260 extra camera's voor nummerplaatherkenning. En ook de Kust krijgt een aanzienlijk duwtje in de rug: er komen 80 extra agenten bij.
Maar de meeste aandacht gaat naar het 'Kanaalplan' voor acht gemeenten in het Brusselse (Molenbeek, Anderlecht, Sint-Gillis, Koekelberg, Laken, Sint-Joost-ten-Node, Schaarbeek en Vilvoorde), die over vijf politiezones gespreid zitten. Zal dit plan werken? Een blik op de highlights.
1. Tot 300 extra agenten voor de Kanaalzone
Molenbeek en Vilvoorde worden 'proefkonijnen', vanaf maandag springen daar respectievelijk 50 en 20 ervaren agenten het lokale korps bij. Ze krijgen een korte opleiding en worden dan volop ingezet in de strijd tegen terreur. 'Laat ons dat vooral hopen', houdt veiligheidsexpert Brice De Ruyver (UGent) een slag om de arm. 'Pas op, ik vind het een stevig en doortastend signaal dat de regering de politiediensten versterkt. 1.000 extra agenten is geen luxe, het is een noodzaak. Maar het zwakke punt is dat men afhankelijk is van de lokale overheden. Iedereen kent de verhalen van de Brusselse baronieën, ik heb ook zelf vastgesteld hoe Franstaligen weinig bereid zijn om bestuurlijke handhaving in te zetten als een instrument pro veiligheid. We zullen zien', zegt hij sceptisch.
2. Geen huis-aan-huis-controle maar een uniform gemeentereglement voor inschrijvers
Hij mag dan afgestapt zijn van het idee om Molenbeek straat per straat 'op te kuisen', Jambon wil wel in kaart te brengen wie waar woont. In de Brusselse gemeenten bestaan amper regels voor wie zich wil inschrijven: of er al dan niet een deurbel moet zijn, of je de woning mag opsplitsen, enzovoort. Het Gewest moet - met hulp van de FOD Binnenlandse Zaken - proberen om tot een uniform gemeentereglement te komen.
Opnieuw komt daar de bedenking van De Ruyver bovendrijven, die ook gedeeld wordt door Manu Aerden van Samenlevingsopbouw Brussel. 'Samenwerken is cruciaal voor het goed functioneren van een wijk of gemeente. Dat staat los van radicalisering.' Maar naast controleren is er nog een ander aspect, vindt Aerden: de slechte staat van de woningen. Veel gezinnen wonen in een bouwval, en moeten tot twee keer per jaar verhuizen. 'Doe iets aan de staat van de huizen, creëer meer woningen! Ook dat is werken aan veiligheid.'
3. Een coördinerend duo
Hoofdcommissaris Patrick Feys, de bestuurlijke directeur-coördinator (DirCo) van Brussel, en korpschef Johan De Becker van de politiezone Brussel-West staan in voor de coördinatie van de politionele aanpak, die vertrekt vanuit de aanpak van Foreign Terrorist Fighters. Feys en De Becker hebben een goede reputatie, zowel onder veiligheidsexperten als op het terrein.
'Er zijn vanuit de politie veel vragen gesteld bij het plan, omdat de bevoegdheden versnipperd zijn', geeft de Molenbeekse korpschef toe. 'We zullen over zes maanden evalueren.' De Becker weet in elk geval waar beginnen maandag: 'Voor de hele Kanaalzone hebben we 638 targets, mensen die op de Ocad-lijst staan omdat ze radicaliseren, naar Syrië vertrokken of teruggekeerd zijn. Voor de zone-West gaat het om 108 personen.'
4. Aanpak van speelhallen waar terreurgeld wordt witgewassen en theehuizen die dienen als dekmantel
Het justitiële luik focust ook op fenomenen die vrijwel altijd gepaard gaan met terrorisme. Het gaat dan over drugs- en wapenhandel, documentenfraude, huisjesmelkerij en de hele illegale economie. Justiteminister Koen Geens (CD&V): 'We gaan moskeeën en gebedshuizen nauwer opvolgen én maken ook 160.000 euro vrij voor de inspectie van de Kansspelcommissie. We zien immers dat casino's vaak gebruikt worden om terrorismegeld wit te wassen.'
Een aanpak die iedereen toejuicht. 'Een heel goede zaak', vindt De Ruyver. Manu Aerden heeft evenwel een goede raad: 'Preventie komt in dit plan niet aan bod. Toch geldt: hoe meer solidariteit, hoe meer veiligheid. Bekijk de theehuizen niet alleen als dekmantels, maar ga er eens binnen en maak kennis met de mensen.'