Mondelinge vraag van Koen Geens aan premier De Croo en minister Dermagne over ‘het behoud van de koopkracht in een context van stijgende inflatie’ in de plenaire vergadering

Klik hier voor het verslag van de Kamer Parlementaire tussenkomsten

Koen Geens (CD&V): Mijnheer de eerste minister, toen ik onlangs met de wagen naar Brussel reed, begeleid door uw rustgevende stem, hoorde ik u plots opmerken dat wij moesten oppassen dat de Staat en de burger niet geruïneerd zouden worden.

Op dat moment heb ik mijn oren gespitst en heb ik gedacht dat u de opbouw aan het doen was naar de Europese Top, om de gasprijzen te plafonneren en de groepsaankopen van gas te promoten.

Mijn eerste vraag is wat u daar bereikt hebt. Mijn tweede vraag is of u op dit ogenblik genoeg gedaan hebt voor de energieprijzen.

Tot mijn verwondering bent u af en toe immers niet voor een verlaging van de accijnzen of voor een verlaging van het btw-tarief, althans niet onmiddellijk. Ik stel mij de vraag of die houding vandaag verantwoord is. Ik stel mij de vraag of wij genoeg doen om de energieprijzen, die zo de pan uit swingen, onder controle te krijgen.

Hebt u al nagedacht over het feit dat de variabiliteit van de contracten in ons land zorgt voor een bijna dubbel zo grote prijsverhoging als in de ons omringende landen, waar er met vaste contracten wordt gewerkt? Dit is in feite ook een vraag voor de minister van Economische Zaken.

Hebt u al nagedacht over de manier waarop u zou kunnen inwerken op de elektriciteitsprijzen? Dat de marginale prijs van gas op Europees niveau zo sterk inwerkt op de prijs die voor de rest van de elektriciteit wordt gevraagd, is immers een fenomeen dat moeilijk aan de burger kan worden uitgelegd. De rest van de prijzen stijgt ook, want ze worden deels beïnvloed door de energieprijs. Daardoor gaat de index omhoog.

Mijnheer Dermagne, ik heb u bij een vorige gelegenheid al gevraagd om niet aan de index te raken maar om tezelfdertijd ook niet aan de loonnorm te raken. Als wij in een loon-prijsspiraal terechtkomen, dan is het hek immers van de dam.

Ten slotte, wees voorzichtig met de rente, want die zou de Staat kunnen ruïneren.

Eerste minister Alexander De Croo: Dit zijn bijzonder moeilijke tijden, met hoge energieprijzen, stijgende voedselprijzen en stijgende prijzen voor andere producten waarvan men het soms niet zou verwachten. Zeer veel mensen, ook in de middenklasse, staat het water aan de lippen. Dat vraagt een doortastende aanpak van een fenomeen dat we vandaag in zeer veel landen in de Westerse wereld zien, namelijk de spiraal van inflatie. We staan echter niet alleen in deze turbulente wereld. Net zoals dat het geval is voor de energiecrisis ben ik ervan overtuigd dat we op het gebied van Europese samenwerking, vooral om de stijging van voedselprijzen tegen te gaan, samen heel veel kunnen bereiken.

De heer Geens vraagt wat de Europese top bereikt heeft. Het gaat om drie belangrijke punten. Ten eerste is er de mogelijkheid om samen gas aan te kopen. Dat vermijdt dat landen tegen elkaar opbieden om toegang te krijgen tot gas als ze Rusland de rug toekeren. Ten tweede komt er coördinatie, om ervoor te zorgen dat er veiligheid van bevoorrading is. Op het gebied van gas is dat niet zo evident omdat het fysiek moet worden getransporteerd en er reserves moeten zijn. Ten derde is er aan de Commissie gevraagd om samen met de industrie maatregelen te nemen om in te grijpen in de markt als dat nodig is, bijvoorbeeld door middel van prijsplafonds. Dat is een stok achter de deur, die het speculanten bijvoorbeeld zeer duidelijk moet maken dat we bereid zijn om tussen te komen als er ongecontroleerde prijzen zijn.

We moeten een aantal zaken doen samen met andere Europese landen.

Il y a aussi beaucoup de choses que nous faisons nous-mêmes. Dans cette crise énergétique, nous avons pris énormément de mesures, pour près de 4milliards d'euros: diminution de la TVA, tarif social, prime énergie, prix des carburants, etc. À titre de comparaison, dans la majorité des cas, nous avons fait plus que les pays qui nous entourent

Mijn boodschap is een heel duidelijk. Deze regering staat paraat en zal nooit aanvaarden dat onze middenklasse, onze middenstand of onze kleine bedrijven in gevaar komen. Wij laten niemand achter. Wij hebben twee grote doelstellingen: de koopkracht beschermen en zorgen dat onze middenstand en onze bedrijven niet onderuit gaan.

Het energiepakket heeft getoond welke daadkracht deze regering kan tonen. We zullen dat ook in andere domeinen moeten doen. Er is een oorlog in Oekraïne, maar er is vandaag ook een oorlog in de portefeuille van de mensen. Maatregelen nemen om die twee doelstellingen te kunnen behalen, zal voor deze regering de absolute prioriteit zijn in de komende weken. De indexering – laat dat duidelijk zijn – is een cruciaal instrument om de koopkracht van mensen te beschermen. Ik denk niet dat er binnen de regering iemand is die dat vandaag in vraag stelt.

Monsieur Hedebouw, vous avez naturellement une tendance à simplifier les choses. Vous dites que les salaires des travailleurs sont bloqués. D'une manière facile vous oubliez complètement l'existence de l'indexation. Cette indexation fonctionne. Dans d'autres pays, elle est négociée, et dans notre pays, elle est automatique. Vous avez beaucoup parlé, mais nous, entre-temps, nous avons posé des choix historiques: augmenter les salaires minimum, par exemple. Vous en parlez, mais ce gouvernement-ci l'a fait. Pour ce qui est de la protection du pouvoir d'achat, vous allez rester dans votre position qui consiste à en parler. Mais nous, nous allons prendre les mesures nécessaires. Ce gouvernement prend les choses en main. Nous l'avons fait lors de la crise énergétique, nous continuerons à le faire. Nous le ferons aussi lors de cette crise de l'inflation qui nous touche.

Ons beleid heeft resultaten geboekt. In de covidcrisis zei men dat er een golf van faillissementen zou komen, maar ik heb die golf van faillissementen absoluut niet gezien. Er was in ons land zelfs een daling van het armoederisico. Ive Marx van de Universiteit Antwerpen noemde het zelfs een ongeziene daling van het armoederisico, zijn collega Wim Van Lancker van de KUL sprak van een daling die te danken is aan het coronabeleid. De regering is er op een moeilijk moment in geslaagd al die risico's en vrees waarover men sprak, weg te nemen en de mensen gerust te stellen.

Net zoals wij tijdens de coronacrisis mensen hebben gerustgesteld en geholpen, zullen wij in deze inflatiecrisis ook de nodige stappen zetten. Het is de belangrijkste werf van de regering voor de komende weken en wij zullen de nodige maatregelen nemen.

Pierre-Yves Dermagne, ministre: Madame la présidente, mesdames et messieurs, monsieur le premier ministre, merci pour le rappel que vous venez de faire des actions de notre gouvernement et des engagements fermes pris par ce gouvernement et par cette majorité, notamment par rapport au maintien du mécanisme de l'indexation automatique des salaires et des allocations.

Bien entendu, le chiffre historique atteint par l'inflation au mois de mars est particulièrement préoccupant, effectivement, tout comme les temps troubles que nous traversons aujourd'hui. Mais au regard de la situation en Ukraine, nous pouvons nous estimer heureux et fiers de vivre dans un pays libre et apaisé.

Nous devons continuer à en être fiers et à tout mettre en oeuvre pour que ce soit le cas. Et c'est la volonté de ce gouvernement: faire en sorte de venir en aide aux plus faibles d'abord, à celles et ceux qui en ont le plus besoin. C'est ce que nous avons fait, avec toute une série de mesures. Le premier ministre vient de le rappeler: plus de 4 milliards d'euros en soutien aux plus faibles et à la classe moyenne au sein de ce pays. Il faut le dire, il faut le rappeler.

Est-ce suffisant? Sans doute non par rapport à l'impact de l'inflation, de l'explosion des prix de l'énergie, du carburant, dans la vie quotidienne de l'ensemble de la population, et singulièrement pour les plus faibles.

Mais des études l'ont montré: deux mécanismes ont particulièrement bien protégé une grande partie de la population en Belgique: l'indexation automatique des salaires et des allocations, et le tarif social élargi que nous avons défendu et prolongé.

Alors, bien entendu, les temps sont troubles. Ils sont préoccupants. Mais c'est aussi le devoir d'un gouvernement de garder la tête froide et de dire à la population, aux entreprises, aux entrepreneurs que, si la situation est difficile, si la situation est dure, si elle particulièrement insoutenable pour certains, il n'y a pas encore péril en la demeure.

Comme Mme Willaert l'a rappelé, le gouverneur de la Banque nationale de Belgique l'a dit hier: nous ne sommes pas encore dans un scénario catastrophe d'une spirale prix-salaire. Les prévisions, même si elles restent incertaines dans le contexte que l'on traverse aujourd'hui, sont que la pression inflationniste devrait prochainement fléchir.

Bien entendu, la question du contrôle des prix est importante.

Uiteraard volg ik de prijsstijgingen op de voet, onder meer dankzij het werk van de FOD Economie en het Prijzenobservatorium. Zoals u waarschijnlijk weet, heb ik aan de Nationale Bank gevraagd om te onderzoeken of bedrijven de hoge inflatie gebruiken als excuus om hun marges te verhogen. Die analyse wordt momenteel bestudeerd in samenwerking met de Belgische Mededingingsautoriteit en het Prijzenobservatorium.

Il serait inacceptable, indécent, indéfendable que certains ou certaines profitent de cette crise, de ces tensions, de ce climat particulièrement trouble pour s'enrichir sur le dos des plus faibles. Soyez rassuré, monsieur Lacroix, avec ce gouvernement, cette majorité, je lutterai contre de tels comportements.

Je ne reviendrai pas sur les différentes mesures que le premier ministre a rappelées en matière de soutien au pouvoir d'achat, d'aide à la population et particulièrement aux plus faibles, en matière d'énergie. Mais je voudrais répéter ici, de manière ferme et solennelle, que ce gouvernement n'a pas l'intention de toucher au mécanisme de l'indexation automatique des salaires et des plus basses allocations. Il faut le dire, le rappeler à la population. C'est aussi un message à adresser sereinement au monde de l'entreprise.

Évidemment, nous continuerons à aider les entreprises qui en ont besoin. Nous continuerons à aider le monde du travail à traverser la crise, comme cela a été le cas pendant la crise du coronavirus, avec les résultats que nous connaissons, aujourd'hui, en matière de création de d'emplois, de baisse du chômage dans les trois Régions de ce pays. Nous continuerons à aider celles et ceux qui en ont besoin pour traverser cette nouvelle crise.

Enfin, comme le premier ministre l'a dit, il est important aussi, à côté du travail qui est mené en Belgique, de poursuivre le combat au niveau européen pour faire en sorte de renforcer notre autonomie économique. La Belgique, petit pays à économie verte, ne pourra rien faire seule! Il faut

mener ce combat au niveau européen. Il faut une approche européenne de l'énergie, de contrôle des marchés, de lutte contre la spéculation indécente. Il faut également continuer à travailler à notre autonomie économique et industrielle.

Koen Geens (CD&V): Bedankt voor uw duidelijke antwoorden wat de gasprijsplafonnering betreft en de Europese Unie.

Vertrouwen is essentieel voor een economie, voor de consumenten, voor de ondernemers en voor de beleggers in onze obligaties. We hebben tijdens de coronacrisis en tijdens de financiële crisis in ons land bewezen dat we dat vertrouwen van de consumenten, van de ondernemers en van de beleggers kunnen bewaren. Vandaag spreken we soms over de inflatie alsof ze op ons hoofd valt en we er niks aan kunnen doen. De energieprijs is daarin de belangrijkste driver. Kijk naar alles wat die energieprijs drijft en waar we in België alleen eventueel iets aan zouden kunnen doen. Ik heb goed begrepen dat het een internationaal gegeven is, maar het is ook een Belgisch gegeven. De variabiliteit van de contracten vormt bijvoorbeeld een belangrijk aspect.

Het incident is gesloten.